Türkiye ekonomisinde son bir yılda yaşanan para politikası değişiklikleri ve yatırım araçlarının performansı, yatırımcılar için önemli sonuçlar doğurdu. Merkez Bankası’nın faiz politikasındaki keskin değişim, TL mevduatı dolara karşı avantajlı bir konuma taşırken, dolar bazında yatırım yapanların reel kayıp yaşadığı bir dönem yaşandı.
Dünya Gazetesi yazarı Naki Bakır, bu gelişmeleri kaleme aldığı köşe yazısında TL mevduata geçen yatırımcıların reel getiri sağladığını belirtirken dolar yatırımcısının reel kayıp yaşadığını belirtti. Ayrıca Bakır, bir yıl önce dolar bozdurarak TL mevduata geçenlerin de daha kârlı olduğunu belirtti.
TL MEVDUATINDAKİ YATIRIMCI KAZANDI
2023’te Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 8,5 düzeyindeyken, Haziran ayında göreve gelen yeni ekonomi yönetimi faiz artırımlarına başladı ve faiz oranını Mart 2024 itibarıyla yüzde 50 seviyesine kadar yükseltti. Bu süreçte bankalardaki yüzde 23,5-37,9 arasında değişen yıllık basit faiz oranları da yükselerek kısa vadede yüzde 60, uzun vadede yüzde 50 seviyelerine ulaştı.
24 Kasım 2023 itibarıyla bankalarda bir ay vadeli mevduat faizi yüzde 38,81, üç ay vadeli yüzde 40,07, altı ay vadeli yüzde 46,47 ve bir yıl vadeli mevduat faizi yüzde 40,83 olmuştu.
Bu oranlara göre, o tarihte birikimlerini düzenli olarak bir ay vadeli mevduatta değerlendiren yatırımcılar yıllık bileşik bazda net yüzde 58,4 getiri elde etti. Üç ay vadede bu oran yüzde 63,6’ya, altı ay vadede yüzde 57’ye, bir yıl vadede ise yüzde 40,8’e ulaştı.
Ekim sonu itibarıyla yüzde 48,58 olan yıllık enflasyon dikkate alındığında, TL mevduat hesapları altı aya kadar olan vadelerde yüzde 5-10 arasında reel getiri sağladı. Kasım sonu itibarıyla enflasyonun daha düşük çıkması beklenirken, mevduatta daha yüksek bir reel getiri olacağı öngörülüyor.
DOLAR YATIRIMCISI REEL KAYIP YAŞADI
Döviz kurundaki değişimlere baktığımızda, Merkez Bankası’nın döviz alış kurlarıyla dolar/TL paritesi son bir yılda yüzde 19,9 artışla 28,74’ten 34,45’e yükseldi. Ancak bu artış, yüzde 48,58’lik yıllık enflasyonun çok altında kaldı. Bu durum, dolar yatırımcılarını reel bazda ciddi bir zarara uğrattı.
Bir yıl önce dolar bozdurup 1 milyon TL ile TL mevduat açan bir yatırımcı, bu birikimini bir ay vadeli olarak değerlendirirse bir yılın sonunda 1 milyon 584 bin TL’si olacaktı. Aynı birikim, üç ay vadeli hesapta 1 milyon 636,5 bin TL’ye, altı ay vadeli hesapta 1 milyon 507 bin TL’ye, bir yıl vadeli hesapta ise 1 milyon 408 bin TL’ye yükselecekti. Bu birikimle yeniden dolar almayı düşünen yatırımcı, sırasıyla 45 bin 940 dolar, 47 bin 687 dolar, 45 bin 505 dolar ve 40 bin 421 dolar alabilir hale gelecekti.
TL MEVDUATIN DOLAR BAZINDA GETİRİSİ
Geçen yıl 100 dolarını TL mevduata çeviren bir yatırımcı, bir yılın sonunda yatırdığı miktarı vade seçeneklerine göre 116 ile 137 dolar arasında bir değere yükseltebileceğini belirten Bakır, kazançları şu ifadelerle açıkladı:
"Bir yıl önce 34 bin 795 dolar 1 milyon TL ediyordu. Bu tutarda dolar bozdurarak elindeki 1 milyon lirayı bir ay vadeli TL mevduatta çeviren bir tasarruf sahibi, bir yılın sonunda faiz getirisi ile birlikte elde ettiği birikimle yeniden dolar almak isterse 45 bin 940 dolar, üç ay vadelide çevirenler 47 bin 687 dolar, altı ay vadelide çevirenler 45 bin 505 dolar ve bir yıl vadeli mevduatta tutan yatırımcılar 40 bin 421 dolar satın alabiliyor. Böylece bir yıl önce bozdurularak TL mevduata yatırılmış olan her 100 dolar bir ay vadeli ile çevrildiyse 132 dolara, üç ay vadelide değerlendirildiyse 137 dolara, altı ay vadelide çevrildiyse 131 dolara, bir yıl vadelide tutulmuşsa 116 dolara çıkmış oluyor."
FAİZ İNSERSE DOLAR VE BORSA YÜKSELİR Mİ?
Merkez Bankası'nın faizi sabit tuttuğu son toplantıdaki karar metninde tonun daha yumuşak olmasıyla Aralık ayı için faiz indirimlerine kapı aralandığı fikri öne çıkarken Bakır, faiz indirilmesi durumunda özellikle son bir yılda revaçta olan mevduat başta TL cinsi finansal araçların cazibesinin azalmasının beklendiğini belirtti. Bu durumun da yatırımcıların döviz varlıklarına yönelmesine neden olduğu belirtilen yazıda döviz talebinin hissedilir şekilde artması durumunda ise son bir yılda reel olarak gerileyen dolar/TL kurunun yükselme olasılığının gündeme gelebileceği belirtiliyor.
Ayrıca yazıda, altın ve borsa yatırımlarına ilişkin ise şu ifadeler yer alıyor:
"Yatırım araçları arasındaki fırsat maliyetini değiştiren faiz düşüşünün, altına yönelik yatırımcı ilgisini de artırması bekleniyor. Mevduat faizleri düştüğünde, yatırımcılar birikimlerini faiz getiren enstrümanlardan çekip, değer saklama aracı olarak altına yatırabiliyor.
Faizlerin düşük veya sabit kalması, şirketlerin borçlanma maliyetlerini de sabit tutarak kârlılık beklentilerini artırdığı için, yatırımcılarda risk alarak Borsa’ya yönelmeyi teşvik ediyor. Bu nedenle faizlerde düşüş süreci başlaması durumunda, Borsa’da yükseliş trendi yaşanabileceği belirtiliyor."