Enerji hizmet şirketi ESCON Enerji, ‘Türk Sanayisinin Enerji Verimliliği Raporu’nun üçüncüsünü yayımladı.
Alanında ilk ve tek olan rapor kapsamında 203’ü İSO 500, 83’ü ise İSO İkinci 500 listesinde yer alan 11 sektörden toplam 500 tesis incelendi. Rapora göre Türk sanayisinde enerji verimliliği potansiyeli yüzde 27,8.
Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (UEVEP) çerçevesinde 2024–2030 yılları arasında birincil enerji arzında yüzde 15 düşüş hedeflendiğini hatırlatan ESCON Enerji CEO’su Onur Ünlü, “Özellikle son iki yıldır finansmana erişimde yaşanan güçlükler, parasal sıkılaşma politikaları ve kapasite kullanım oranlarındaki azalma yatırımların hızını kesti. Ancak devletin artırdığı hibe ve desteklerle bu alandaki projelerin yeniden ivme kazanacağını ve yüzde 15’lik hedefin de ötesine geçileceğini öngörüyoruz.” dedi.
GÜNÜMÜZÜN EN STRATEJİK ALANLARINDAN BİRİ OLDU
Küresel çapta hızla yükselen enerji talebi, iklim değişikliğiyle mücadele ve uluslararası rekabet enerji verimliliğini günümüzün en stratejik alanlarından biri haline getirdi. Bu süreçte Türkiye de kapsamlı bir yol haritası çizdi. 2024-2030 UEVEP kapsamında sadece enerji verimliliği ile birincil enerji arzının yüzde 15 düşürülmesi ve 100 milyon ton emisyon azaltımı hedefleniyor. Türkiye’de tüketilen enerjinin üçte birini kullanan sanayide verimliliğin artırılması bu nedenle kritik önem taşıyor.
ESCON Enerji, bu potansiyeli ortaya koymak amacıyla ilkini 2021, ikincisini ise 2023’te yayımladığı raporun üçüncüsünü hazırladı. 54 şehirde faaliyet gösteren 469 fabrika ve 31 ticari binada enerji etütleri yapıldı. Bu tesislerin 203’ü İSO 500, 83’ü ise İSO İkinci 500’ün 2024 listesinde yer aldı. Analiz edilen 11 sektör ise ambalaj-plastik, beyaz eşya, gıda, ilaç, kağıt, kimya-petrokimya, metal, metal dışı mineraller (çimento, cam, seramik), otomotiv, tekstil ve ticari bina oldu.
TESİSLERİN ENERJİ KAPASİTESİ
Rapora göre bu tesislerin toplam enerji tüketimi yıllık 7,47 milyon TEP. Enerji tasarruf potansiyeli ortalaması ise yüzde 27,8. Sanayi tesislerinde enerji verimliliği sağlamak için yapılan yatırımlar, her bir birim enerji (TEP) tasarrufu için ortalama 1.943 dolar gerektiriyor. Emisyon azaltımı için ortalama yatırım maliyeti ton başına 569 dolar, projelerin geri ödeme süresi ise 3,11 yıl olarak hesaplandı. Enerji verimliliği projeleriyle sağlanabilecek emisyon azaltımı 1,32 milyon ton karbondioksit olarak belirlendi.
“EKONOMİK DURUM YATIRIMLARIN HIZINI KESTİ”
İkinci raporda verimlilik potansiyelini yüzde 29 ölçtüklerini hatırlatan Ünlü, “Geçen iki yılda yüzde 1,2’lik bir iyileşmeyle bu oran yüzde 27,8’e ulaştı. Ancak bu yeterli değil. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamındaki hedefe ulaşmak için yatırımların hızlanması gerekiyor. Türk sanayisi bu konuda istekli olsa da son iki yıldaki finansman sorunları, yüksek faizler ve kapasite kullanımındaki düşüş yatırımları yavaşlattı. Bu tablo sanayinin isteksizliğinden değil, ekonomik koşullardan kaynaklanıyor.” dedi.
“TABLOYU TERSİNE ÇEVİREBİLİRİZ"
Ünlü, enerji verimliliği yatırımlarındaki yavaşlamanın 2026 itibarıyla değişeceğini öngördüklerini belirterek, “Devlet desteklerinin artması, finans kuruluşlarının ilgisi ve yeni teknolojilerin daha hızlı adapte edilmesiyle yatırımlar yeniden hızlanacak. Sanayideki yüzde 27,8’lik potansiyel hedeflenen yüzde 15’in üzerinde. Bu tabloyu tersine çevirerek hem rekabet gücümüzü artırabilir hem de ithal enerji oranını düşürüp dış ticaret açığının azaltılmasına katkı sağlayabiliriz.” dedi.
“TEKNOLOJİ GELİŞTİKÇE VERİMLİLİK POTANSİYELİ YENİDEN ARTABİLİYOR”
Ünlü, bazı sektörlerde potansiyelin artmasının yalnızca yatırımların azalmasıyla açıklanamayacağını belirterek, “Üretim süreçlerinde kullanılan ekipmanlar değiştikçe daha önce mümkün olmayan verimlilik kazanımları ortaya çıkabiliyor. Yeni makineler eski modellere göre çok daha yüksek verimlilik sağlayabiliyor. Ancak bu, ‘yeni teknoloji çıksın da öyle yatırım yapalım’ anlamına gelmemeli. Bugünü kaçıran işletmeler gelecekte açılan farkı kapatamayabilir. Bu nedenle yatırımlar kesintisiz devam etmeli.” dedi.
“AGRESİF YATIRIM KARARLARINA VE DESTEĞE İHTİYAÇ VAR”
Sektörel değerlendirmelere göre 11 sektörde enerji verimliliği potansiyeli yüzde 17 ile yüzde 55 arasında değişiyor. Potansiyeli yüzde 20’nin altında olan üç sektör tekstil, ambalaj-plastik ve metal dışı mineraller oldu. En yüksek potansiyel ticari binalarda. Bu alandaki potansiyel yüzde 67,4’ten 55,3’e düşse de yatırımların hızlanması gerektiği vurgulandı.
Geri ödeme süresi 2021’de 2,80 yıl, 2023’te 3,09 yıl iken bu yıl 3,11 yıla çıktı. Enerji fiyat dengesi, döviz kuru ve teknoloji çeşitliliği düşünüldüğünde bu sürenin normal olduğu belirtildi. Ayrıca geçmişte düşük yatırım gerektiren tasarruf odaklı projeler ağırlıktayken bugün makro enerji verimliliği ve enerji dönüşümü yatırımları öne çıkıyor. Bu da geri dönüş süresini bir miktar artırıyor.