Tasarruf sahipleri tasarruflarını bono gibi borçlanma enstrümanları aracılığıyla sadece kendi ülkelerindeki değil, başka ülkelerdeki şirket ya da kurumlara, hatta devletlere de borç verebiliyorlar. Fakat borç verdikleri şirketin ya da kurumun borcunu vadesinde ödeyip ödemeyecekleri konusunda her zaman bir belirsizlikle karşı karşıyalar. İşte bu belirsizliğin azalması için doğmuş mekanizmalardan biri, belki de en önemlisi kredi derecelendirme sistemi yani ratingdir.

Bu nedenle ne kadar eleştirsek de rating sistemi küresel sermaye hareketlerinde önemli rol oynar. Çünkü borçlanan kurum ya da hükümetin borcunu zamanında ödeme kapasitesi ve riskler konusunda borç verene fikir verirler. Üstelik bunu kendi kafalarına göre yapmazlar; borçlanmak isteyen kurum ya da hükümetin bir bedel ödeyerek talep etmesi karşılığında yaparlar.

Oynadıkları bu kritik rol nedeniyle ratingciler her zaman tartışma konusu olmuşlardır; mercek altında kalmışlardır. Bugünler de yine tartışmanın odağındalar.

ABD, Fitch’e tepkili

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, ABD’nin uzun vadeli kredi notunu “AAA”dan “AA+”ya düşürürken görünümü negatif izlemeden durağana çevirdi. Bu not düşüşü için neden olarak ise gelecek 3 yıl içinde beklenen mali bozulma, yüksek ve artan borç yükü ve tekrarlanan borç limiti açmazlarını gösterdi. Tahmin edildiği gibi bu karara tepkiler gecikmedi. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Fitch’in kararının “keyfi ve güncel olmayan verilere dayandığını” söyledi.

Her ne kadar sonuçta notu düşürülse de ABD hala üst seviyede bir nota sahip olduğu için bu kararın onların borçlanma maliyetlerine ve imkanlarına kayda değer bir etkisi olmayacaktır. ABD açıklarını yine rahatlıkla finanse etmeye devam edecektir. Bu not düşüşünün arkası gelir mi? Sanmıyorum. Dolayısıyla ABD’nin not meselesi birkaç gün konuşulacak bir haber olarak kalacak gibi görünüyor.

ABD fazla etkilenmese de bu not meselesi dünyada tartışılmaya devam edebilir. Aslında etmesi de gerekir. Çünkü trilyonlarca dolarlık borçlanma işlemini etkileyen sistemin çok fazla zayıflığı var.