Alerjik kişilerin güzel bahar günlerini kâbusa çeviren polenler ya da diğer adıyla çiçek tozları; saman nezlesi (alerjik nezle) ve astım belirtilerini tetikleyebiliyor. İnsan üremesinde erkeklerin spermleri ve dişilerin yumurtaları ne kadar önemliyse, polen de bitkilerin üremesi için o denli gereklidir… Her bitkinin poleni biraz değişik bir yapı ve ölçüye sahiptir. Polenler ortalama bir milimetrenin 20’de biri kadar büyüklükte olup yüksek oranda alerjenik proteinler içermektedir. Bitkiler polenlerini birbirlerine rüzgarla ya da çeşitli böcekler yoluyla iletirler. Rüzgarla iletilen polenler çok daha etkili alerjenler olup geniş bir alana yayılabilirler. Fazla gösterişi olmayan çalı ve çimen polenleri bu gruptandır. Böcekler vasıtasıyla yayılan polenler ise genellikle güzel görünümlü, renkli ve güzel kokulu çiçeklerden salınırlar ve alerji hastalıklarında daha az etkilidir… Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Alerji ve İmmünolojik Hastalıklar Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Fuat Kalyoncu, polen alerjisiyle ilgili şu bilgileri verdi:

Gençlik dönemi hastalığıdır

Genç nüfusun yaklaşık olarak yüzde 10-15’i polen alerjiktir. Polen alerjisi başka bir deyişle bir gençlik dönemi hastalığıdır. Ortalama 10-15 polen mevsimi sonrası kendiliğinden azalmakta ve geçmektedir. Polen alerjisi aslında bağışıklık yani koruma sistemlerinin çok iyi çalıştığının göstergesidir. Hapşırık ve nezle korunmaya yönelik reaksiyonlardır. Ülkemizde ve Avrupa’da en sık alerji yaratan polen grubu, çimen polenleridir.

Ne zaman ARTAR?

Ağaç polenleri ilkbaharda bir ay, çimen polenleri ilkbahardan yaz sonuna kadar ve yabani çalı polenleri ise genellikle yaz/sonbahar döneminde alerjik rahatsızlık yaratabilir. Ev içindeki saksı çiçeklerine karşı alerji teorik olarak görülebilirse, pratikte pek karşılaşılmamaktadır. Bunlar daha ziyade çiçekçilikle uğraşan kişilerde mesleki alerji yaratabilir (Örneğin Benjamin alerjisi).

Polen alerjisine eşlik eden alerjiler…

GIDA ALERJiSi

Polen alerjiklerin dörtte-beşte biri taze meyve ve sebzelere de alerjiktir. Genellikle ya ağız içinde şişme ve kaşınma veya deride yaygın kurdeşen (ürtiker) veya ender olarak anafilaksi denilen alerjik şok ortaya çıkabilir. Polen alerjiklerin yüzde 5’i bal yediğinde çeşitli alerjiler ya da karın ağrısı, bulantı gibi sorunlar yaşayabilir. Ağaç polenlerinden birine örneğin Huş ağacı polenlerine alerjik olan kişilerin yaklaşık üçte biri elma, armut, kiraz gibi meyveleri yerken ağız ve dudaklarda kaşıntı, şişlik hissedebilir.

ASTIM

Polen alerjiklerin dörtte biri bahar döneminde öksürük, hırıltı ve nefes darlığı hisseder. Rahatsız edici ama genellikle tedaviye kolay cevap türden şikayetlerdir. Genellikle ana şikayet kuru öksürüktür. Gece uyandırabilir. Bazen sadece polen dönemi ortaya çıkar ve polen astımı denir. Bazen de astım yıl boyudur ama polen alerjisi nedeniyle şikayetler baharda çok artar.

DERi ALERJiLERi

Piknikler eziyet olabilir. Kaşınma, kurdeşen (ürtiker), şişme ve egzama polenlerden etkilenir. Yeni ortaya çıkabileceği gibi var olan şikayetin derecesi de artabilir.

SiNÜZiT

Kafa içinde elmacık kemikleri, alın ve gözlerin arkasında dört grup küçük, sinüs denilen boşluk bulunmaktadır. Sinüzit işte bu boşlukların alerjik veya mikrobik iltihabıdır. Sinüslerin hepsi burun boşluğuna açılır. Uzun süren ve alerjik kökenli olan nezlelere genellikle sinüzit de eşlik eder.

TEDAVİ YOLLARI NELERDiR?

Bu hastalar Çocuk Hastalıkları, Göğüs Hastalıkları, Kulak-Burun ve Boğaz uzmanları ve Alerji Hastalıkları uzmanlarınca tedavi edilirler. Bulunabilmiş bir alerji etkeni ile hastanın temasının kesilmesi, en basit ve ucuz tedavi yöntemidir, ancak bu her zaman mümkün olmamaktadır.

Antihistaminikler alerjik nezlenin tedavisinde yararlanılan önemli grup bir ilaçtır. Burun açıcı damla ve spreyler sadece bir kaç gün için kullanılmalıdır. Uzun süren alerjik nezlelerde en iyi tedavilerden biri, kortizonlu burun içi spreyleri kullanmaktır. Alerjik nezleli kişiler eğer alerjenle teması kesemiyor ve ilaçlardan yarar göremiyorsa, immünoterapi denilen aşı tedavisi gündeme gelebilir.

Etki genellikle bir yıl içinde ortaya çıkar, eğer ortaya çıkmadıysa daha fazla devam etmenin anlamı yoktur.

İŞTE SIKINTILARINIZI HAFİFLETECEK TAVSİYELER

- Polen mevsimi boyunca, polenlerin havada en yüksek sayıda olduğu vakitlerde evinizin pencerelerini açmayın.

- Piknik ve benzeri kır gezilerinden kaçının. Dış ortamda mutlaka gözlerinizi tamamen koruyan bir gözlük kullanın. Ayrıca maske de takabilirsiniz.

- Dış ortamdan eve geldiğinizde üstünüzde ve saçınızda polen bulunabilir. Bu nedenle mümkünse evde üstünüzü değiştirin ve duş alın. l Evde ve arabanızda polen filtreli hava temizleyici aletler yararlı olabilir. Seyahat esnasında otomobilinizin pencerelerini kapalı tutun.