Hiç şüphe yok ki, yaşadığımız pek çok şey hayatımızı ciddi anlamda etkilemek için beynimizin içinde bir yerlerde sırasını beklemekle meşgul. Yaşarken önemini anlamadığımız bu kalıcı izler, sonrasında bizi biz yapan önemli yönlendiriciler haline geliyorlar. İşte bundan yaklaşık yirmi sene önce çok uluslu bir şirkette birlikte çalıştığımız ve bugün ayrı şehirlerde yaşıyor olsak da, hala ziyaretine koşa koşa gittiğim bir ağabeyimin belki de farkında olmadan söylediği bir söz, hayatım boyunca aklımdan çıkmayan bir rehber haline geldi.

Mesaiyi bitirmiş, el işleriyle meşhur bir Anadolu kentinde dolaşıyorduk. Vakit biraz geçmiş olduğundan birçok dükkan kapanmak üzereydi. Önünden geçmekte olduğumuz bir dükkanın vitrinine bakarken içeriden birisi geldi. O civardaki dükkanların çoğunda sahte ürünler olduğunu, dikkatli olmazsak kandırılacağımızı, kendisinin ürünlerinin herkesten daha güvenilir olduğunu ısrarlı biçimde anlattı. Bunu yaparken arkadaşımın koluna girmişti. Gerçekten de vitrinde çok beğendiğimiz şeyler görmüştük ama başka dükkanları da görelim istiyorduk. Fazla vakit yoktu. Az ilerde kepenklerini indirmekte olan bir dükkana yaklaştık. Bizi görünce gülümsedi, buyur etti. Onun vitrininde de çok güzel şeyler vardı ve arkadaşımla kararsız kalmıştık.

Aramızdaki konuşmayı duyan adam gülümseyerek acele etmek zorunda olmadığımızı, yarına ait bir iki işi halledebileceğini, bir sorumuz olursa seslenmemizi söyleyerek uzaklaştı. Ben diğer dükkandaki ürünü daha çok sevmiştim. Dükkan sahibi “Evet” dedi, “o da çok güzel şeyler yapan sanatkar bir arkadaştır.” Ben dükkandan çıkmak üzereyken, arkadaşım kolumdan yakaladı. “Bunları alıyoruz” dedi. Şaşırmıştım ama hayatı turizm rehberliği ile geçmiş ve yaşça benden çok büyük arkadaşımın deneyimine de güveniyordum. “Peki” dedim.

Dükkandan çıkınca “Oğlum” dedi arkadaşım gülerek, “Spinoza ne demiş? Paul’ün Peter hakkında söyledikleri bize Peter’in değil, Paul’ün nasıl biri olduğunu gösterir!” Lafı çok sevmiştim. Aradan geçen yirmi senede o gün o dükkandan aldığımız şey hala benim için önemli bir hayat dersi olarak ofisimde durur. Biri hakkında konuşuyorken yaptığınız şeyin o kişiyi değil, kendinizi tanımlamak olduğunu düşünürseniz; ya da tam tersi, birinin sizin hakkınızda ve sıklıkla arkanızdan bir şeyler ifade etmeye çalışırken ortaya koyduğu kalitenin, o kişinin kendi kalitesi olduğunu içselleştirseniz, Süleyman Demirel’in ünlü vecizesine geliyorsunuz: “Meseleleri mesele etmezseniz ortada mesele kalmaz.”