İyi pazarlar değerli okurlarım,

Bu hafta kadın sağlığı için önemli bir problem oluşturan endometriozis daha sık bilinen adıyla çikolata kistlerinden bahsedeceğim. Endometriozis nasıl oluştuğu, belirtileri, yol açtığı sağlık sorunları ve tedavisine yer vereceğim.

Endometriozis  nasıl oluşur?

Daha sıklıkla çikolata kisti olarak bilinen bu hastalık her ay döngüsel olarak rahim duvarının dökülmesi sırasında karın içi boşluklara, yumurtalık ve tüplere bu dokunun ekilmesi ile oluşur. Yumurtalık içinde büyüyen bu doku bazen kiste dönüşerek büyür ve çikolata benzeri koyu kahverengi renkli yoğun kıvamlı bir içerik ile dolarak çikolata kistini oluşturur. Ancak her zaman kist oluşumu görülmemektedir.

Kesin nedeni bilinmemekle beraber pek çok teori ortaya atılmıştır. Genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi ile ilgili nedenler, adet kanının tüplerden geri kaçarak karın içine doğru akması ve burada hastalığa yol açması, gelişimsel süreçte oluşan anormalliklere bağlı olarak ortaya çıkan hücre göçü gibi farklı ve karmaşık mekanizmalar düşünülmüştür. Ancak kesin bir neden henüz bulunamamıştır.

Endometriozisin belirtileri nelerdir?

En belirgin özelliği ağrıdır. Hayatın her döneminde ağrı şikayeti ön plandadır. Ergenlik çağında adet dönemlerinde ağrı şikayeti başlar. Sonrasında kronik pelvik ağrı olarak isimlendirilen adet döngüsü dışında uzun süreli kasık ve alt karın ağrısı olarak kendini gösterebilir. Cinsel hayatın başlaması ile birlikte ağrı şikayeti yine ön plana çıkmaktadır.

Endometriozisi olan kadınlarda kısırlık da sık görülen problemlerden biridir. Hem yumurtalık fonksiyonları üzerinde yol açtığı problemler hem de tüplerin anatomisinde yol açtıkları sorunlara bağlı gebelik oluşma şansı azalmaktadır. endometriozisi olan kadınlar daha sıklıkla kısırlık tedavisine ihtiyaç duymaktadırlar.

Endometriozis hastalığı yerleşim yerine bağlı bulgular verebilir. Karın içi zarı ve barsaklar yüzeyine yerleşerek barsak düzensizliği, ağrılı dışkılamaya yol açabilir. Mesane yüzeyine yerleşerek idrarda kan görülmesine neden olur. Hatta akciğer, beyin dokusu gibi nadir de olsa uzak organlara yerleşimi mevcuttur.

Endometriozisde tüp bebek tedavisi gerekebilir!

Hastalığın derecesi ve yol açtığı şikayetler tedaviyi yönlendirmektedir. Eğer ağrı ön planda ise tedavide ağrı kesici ilaçlar ve endometriozisin gelişimini baskılamak için hormonal tedaviler kullanılabilir.

Kısırlık problemi ile başvuran hastalarda ise temel değerlendirme yapıldıktan sonra tüplerin anatomisinde bozukluk mevcudiyeti ya da yumurtlama üzerine etki tespit edilirse bunlara yönelik tedaviler uygulanır. Genellikle cerrahi en son tercih edilen yöntemdir.

Eğer kitle çok büyük boyutlara ulaşmışsa ve tümör markerları dediğimiz kanser şüphesi uyandıran belirteçler yüksek bulunuyorsa ameliyat düşünülmelidir. Kistlerin boyutları çok büyük değilse hormonal tedavi ile baskı altına alınması tercih edilmelidir.

Ameliyat edilen hastalarda yumurtalık kapasitesinin etkileneceği unutulmamalıdır. Ayrıca hastalığın tekrarlama ihtimali mevcuttur. Ameliyat kesin çözüm değildir.

Eğer endometriozise sahip genç kadınlar çocuk sahibi olmakta sorun yaşıyorsa mutlaka teavi uygulanması gerekir. Tedavide yumurtlama tedavileri uygulanmaktadır. Bazı hastalarda ise tüp bebek tedavisi ile gebelik elde edilebilmektedir.

Endometriozis herhangi bir probleme yol açmasa bile mutlaka takip edilmelidir. Kistlerin içinde uzun dönemde hücresel değişiklikler oluşarak kansere dönüşebilirler.

Sorularınız ve merak ettikleriniz için [email protected] mail adresi ve doc.dr.yesimbayoglutekin instagram hesabından bana ulaşabilirsiniz.