İyi pazarlar değerli okurlarım... Bugün kısırlık konusuna değineceğim. Aslında kısırlık ifade olarak toplumda yanlış kullanılmaktadır. Doğurganlığın azalması ya da subfertilite olarak nitelendirmesi anlam olarak daha doğru ifade etmektedir. Çünkü kısırlık doğurganlık yeteneğinin kaybedilmesi anlamına gelir.Bir yıl süre ile korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalamamak subfertilite olarak kabul edilir. Çiftlerin %15’inde karşılaşılan bir problemdir. Kadının bir aylık döngü içinde gebe kalma şansı sadece %25’tir. Yıl içinde bu oran kümülatifartarak 6 ayın sonunda %75’e 1 yılın sonunda da %85’e ulaşır.

Bu tanımlama daha önce çocuk sahibi olan çiftler için de geçerlidir. Bu durumda seconder infertil olarak tanımlanır. Eğer çiftin hiç gebeliği yok ise primer infertil olarak kabul edilir. Doğurganlığın azalması çiftlerin ortak problemidir. Sadece kadının ya da erkeğin problem değildir. Genellikle altta yatan problemler araştırıldığında oran eşit olarak tespit edilmektedir. Yani %50 kadın %50 ise erkeğe ait problemler tespit edilebilmektedir.

Ne zaman doktora başvurmalı?

Genellikle 1 yıllık dönemin beklenmesi tercih edilir. Hatta geç çiftlerde 2 yıllık süre beklendiğinde %93 gebelik elde edilmektedir. Ancak bazı durumlarda bekleme süresi tamamlanmadan derhal tedaviye başlanması gerekir. Özellikle yaş en önemli faktördür. 35 yaş üzerinde tedaviye erken başlanmalıdır. Kadının adet periyodları 40-50 günün üzerinde oluyorsa beraberinde obezite, kıllanma artışı, sivilcelenme varsa polikistik over sendromu açısından risk olacağı için erken dönemde doktora başvurmak gerekir. Daha önce yumurtalık cerrahisi geçirilmiş ise yine yumurtalık rezervi etkileneceği için bir yıl beklenmemelidir. Çikolata kisti tanısı varsa ya da başka over kistleri öyküde mevcut ise yine risk artabilmektedir. Perfore apandisit gibi nedenlerle karın cerrahisi geçirmiş kadınlarda da karın içi yapışıklıklara bağlı olarak tüpler zarar görmüş olabilir. Erken dönemde faydalı olabilir. Erkekte ise inmemiş testis, kasık fıtığı gibi nedenlerle çocukluk çağında geçirilmiş ameliyatlar ya da ergenlik çağından sonra geçirilmiş kabakulak enfeksiyonu varsa erken dönemde değerlendirmekte fayda olacaktır. Ayrıca daha önce herhangi bir nedenle kemoterapi ya da radyoterapi alınmışsa sperm kalitesi ve yumurtalık fonksiyonları değerlendirilmelidir.

Hangi tetkikler yapılmalıdır?

Doğurganlığın azalmasının altındaki nedenler genellikle yumurtalık fonksiyonlarında azalma, rahimde yapısal bozukluk, tüplerde tıkanıklık ya da sperm kalitesindeki bozukluğa bağlı olabilir. Bu nedenle özellikle adet döneminde yumurtalıkların ultrasonografi ile değerlendirilmesi ve hormon testleri çok önemlidir. Yumurtalığın kapasitesi ve tedavi gerekiyorsa da alınabilecek cevap açısından genel bir fikir verecektir. Ayrıca histerosalpingografi adı verilen rahim filmi ile hem rahim içinde herhangi bir perde, yapışıklık şekil bozukluğunun mevcudiyeti değerlendirilebilir. Bunun dışında tüplerin açık olup olmadığı ya da tüplerdeki genişleme ve fonksiyon bozuklukları bu tetkik ile rahatlıkla tespit edilebilmektedir. Erkek için yapılması gereken en temel tetkik ise spermiyogramdır. Bu tetkikte sperm sayısı, hareketlilik oranı, canlılık ve kaliteli sperm sayısı tespit edilmektedir. Eğer bu tetkiklerde herhangi bir anormallik tespit edilirse daha ileri tanısal testler yapılabilmektedir.

Kimler kısırlık açısından daha fazla risk altında?

Yaş en önemli risk faktörüdür. 35 yaş üzeri kadınlarda yumurtalık rezervi azalır ve sağlıklı yumurta sayısı düşer. Bunun yanında aşırı kilolu ya da zayıf olmak riski artırır. Seyrek adet görme ve beraberinde akne, kıllanma artışı varsa göz ardı edilmemelidir. Sigara içen kadınlarda yumurtalıklar erken yaşlanır erkeklerden ise sperm üretimi ve hareketliliğini bozar. Günde 8 fincandan fazla kahve içen kadınlar da over rezervi azalabilir. Erkeklerde ise bazı meslek gruplarında daha sıklıkla infertilite görülür. Örneğin uzun yol şoförlerinde uzunsüre hareketsiz kalma, fırıncılarda sıcağa maruziyet, sanayide çalışan ve tarım işçilerinde ağır metal ve toksinler sperm kalitesini olumsuz etkilemektedir.

Sorularınız ve merak ettikleriniz için yesimbayoglutekin@ yahoo.com mail adresinden bana ulaşabilirsiniz.