Eski Trabzon dursaydı

Ressamların elinden çıkmış görüntüsü ile tüm dünyanın ilgisini çekerdi şüphesiz.

Zamanın akışı içinde seyyahların yazılarında hayranlıkla bahsedilen eski Trabzon artık yok.

Şehir yeni bir çehreye büründü.

Bize de kent yaşayanları olarak geçmişe özlem adına hatırlarlarla avunmak kaldı.

Peki nasıldı tarih içinde Trabzon?

İsterseniz bizim Evliya Çelebi'nin anlatımıyla özetleyelim.

“Bu şehre küçük İstanbul denilse yeridir. İrem bağları gibi süslü bir şehirdir burası…”

Gerçi Istanbul'dan da eski günlere ait bir çok hatıra yok olup gidiyor ya.

Evliya Çelebi’nin döneminde küçük İstanbul diye tanımlanan Trabzon için bu benzetme bugün de geçerliliğini korumakta.

Istanbul’un tarihi silueti nasıl eskiye oranla bozulmuşsa Trabzon'un da tarihi kimliğinde yeni imar uygulamaları ile oluşan estetikten uzak, tarihi dokunun yokoluşu ile izah edebileceğimiz "kentleşme" tarihi kent hüviyetinden uzaklaşmaya yol açtı.

Artık mor sümbüllü bahçeler, bahçe duvarlarından sarkan rengarenk çiçekler yok.

Bahçelerinde mandalina, portakal, elma, armut, incir, karayemiş yetişen evler yok.

Sokaklarında ağaç, cami etrafında bahçe, derelerinde, denizlerinde balık yok. Yaylalarında otlayan inekler koyunlar yok. Dolayısıyla saf tereyağı, varil peyniri, lezzetli etleri de yok.

Üstelik sahiller yok oldu.

Tarihin önüne koca koca betonarmeler geldi dikildi.

Boztepe kuşatıldı.

Yüzyılların geçmişine şahitlik yapan tarihi surlar kendi kaderine terk edildi.

Yol geçecek diye nice kimlikli binalar yıkıldı. Ama ne enteresandırki trafik karmaşası halen düzelemedi.

Tarihi Cudibey, Kurtuluş Gülbaharhatun okulları yıkıldı.

Ecdattan kalan Yavuz Sultan Selim'in annesinin türbesi ile yol arasındaki mesafe neredeyse yok oldu.

Araç egzoz dumanları türbeyi her an rahatsız edici bir hal aldı.

Türbenin duvarları egzos gazları le kirleniyor her gün.

Her kentin kendine has bir kimliği vardır

Bu kimlik kolay oluşmaz.

Tarihi süreç içinde bünyesinde barındırdığı zenginliklerinin yansıması olarak mimarisinde kültür ve sanatından izler taşıyan kent kültürü kolay kolay oluşmaz.

İstanbul'un fethinden 8 yıl sonra Trabzon'un Fatih tarafında fethedilme gereği hissedilmesi bu şehrin önemini ortaya koyar.

Evliya Çelebi Trabzon için Küçük İstanbul derken Fatih'in "Trabzon fethedilmedikçe İstanbul fethedilmemiş sayılır" stratejik yaklaşımından da ilham almışa benziyor.

Küçükler büyüklere özenirmiş hep.

Keşke İstanbul doğru adımlar atsaydı kentleşme adına da "küçük İstanbul" Trabzon da kötüyü değil iyiyi örnek alarak tarihi silüetini korusaydı.