Gümüşhane çok önemli bir kent. Üniversitesiyle, kalker
yataklarıyla, madenleriyle, tarımıyla, turizm potansiyeli ile güçlenen ve çok
daha güçlenecek bir şehir. 2009 Nisanında Zigana Dağı’nda Trabzon Gümüşhane
arasında yeni bir Zigana Tünelinin yapılması gerektiğini ifade eden bir yazıyı
yazmıştık. Gümüşhane.gen.tr (Dünyanın en Büyük Gümüşhane Sitesi) adresinde
yayınlanan bu yazıda; Sayın İsmail Hayal yazılarında duygularını ifade etmişti.
Aynen aktarıyorum; “Yetmişli yıllarda
Rahmetli Kor Fayık Emmi’nin çift kabin Austin kamyonuyla Demirören köyünden
Trabzon’a giderdik. Eski Torul Köprüsü çıkışından yaklaşık 160 kilometrelik dar
ve bol virajlı yola vuran Fayık Emmi’nin emektarı oflaya puflaya o yolları
tüketirken arabanın üstünde bizler de perişan olurduk. İlk mola yerimiz
Kalkanlı Köyü’ne (Zigana) varıldığında içimiz dışımıza çıkmış olurdu. İkinci
nefes alma yerimiz Zehir Ali’nin mekânı olur ve burada kısa bir müddet
beklerdik. Ve ardından tekrar yola revan olur kar tünelinden geçerek üçüncü
mola yerimiz olan Hamsiköy’e zor bela düşerdik. Burada Hamsiköy sütlacına kaşık
sallardık. Hamsiköy ekmeğini de aldıktan sonra artık yol da araba da rahatlamış
olurdu. Ve Trabzon’a vardığımızda adeta hışırımız çıkmış olurdu. Şimdi bu
yollardan nostalji olsun diye arabamızı vurduğumuzda rahmetli Kor Fayık
Emmi’nin bol küfürlerini, emektar arabasının çıkardığı o inanılmaz sesini duyar
gibi olurum. Şimdi beni bu hatıralara götüren güzel bir projenin
heyecanı ve sevdasıyla bu makalemi kaleme alıyorum. İçim kıpır kıpır. Neden olmasın
ki? Yıllar önce Zigana Tüneli’nin açılışını yapacak olan Rahmetli Turgut
Özal’ın onlarca dönemeci çıktıktan sonra vardığı Zigana Tüneli’nde kurdeleyi
keserken söylediği tarihi cümle; ‘Biz bu kadar çileyi çektikten sonra bu tüneli
buraya neden yaptık ki?’ sözleri aklıma geliyor. Evet, yol en acil ihtiyacımız.
Yol medeniyet demek, yol hasreti kısaltmak demek, yol kültür demek, kazanç
demek, refah demek. Hal böyle olunca yol için yapılan her masraf yerindedir,
elzem derecede ihtiyaçtır, yapılmasında fayda vardır. Ve daha önemlisi tren
yolu Gümüşhane için olmazsa olmaz derecesinde önem arz eder. Bu yüzden
Gümüşhane Üniversitesi Öğretim Görevlileri geleceğimizin en büyük projesi için
ilk ciddi adımı attılar. 1795 metre rakımlı Zigana Tüneli’ne alternatif olacak
olan yeni tünel Köstere virajından başlayıp Başar Köyü Taş Ocağı’na ulaşacak.
Gümüşhane Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölüm Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Raif Kandemir,
Avrupa Birliği Ofisi Rektör Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Atakan Aksoy ve İl Özel
İdaresi Genel Sekreterliğinde İnşaat Mühendisi olarak görev yapan Mustafa
Karslı’nın yeni tünelle ilgili çalışmaları devam ediyor. Öyle ya; kalkınan
Türkiye profilinde sınırlı ekonomik imkânların en etkin biçimde
değerlendirilmesi için, ulaştırma sektörüne yapılacak yatırımların çok yönlü
fayda-maliyet analizlerine dayandırılması, trafik talebinin yanı sıra
sosyal-ekonomik kalkınma potansiyelini geliştirecek biçimde planlanması
gerekmektedir.
Tarihin İpek Yolu ve
İran-Trabzon Transit Karayolunun önemli bölümünü oluşturan ve 1987 yılında
dönemin Başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılan Zigana Tüneli’nin
Trabzon ve Gümüşhane illerini birbirine bağlayan, 1702 metre uzunluğundaki var
olan tünelin önemli bir misyonu gerçekleştirdiği söylenebilir. Ancak coğrafi
şartların ve yılların da etkisiyle tünel içinde oluşan çatlaklardan çıkıveren
dev buzullar tehlike arz etmeye başladı. Yapılacak yaklaşık 12,3 kilometre
uzunluğunda ki yeni tünel bölgeye nefes aldıracak ve sayısız katkı
getirecektir. Akaryakıt tasarrufundan, araçların yıpranmasına, zaman kaybından
can güvenliğine kadar birçok girdiler sağlayacak olan tünelin hayali bile
güzel.
Projeyi hazırlayan
akademisyenlere göre; Japonya ve Avrupa ülkelerinde, Rusya ve hatta Afrika’da
bile 10 ile 57 kilometre arasında değişen uzunluklarda demiryolu tünelleri inşa
edildiğini görmek bizde de neden olmasın dememize zemin hazırlıyor. Ayrıca
Japonya, Çin ve Avrupa ülkelerinde, 10 ile 25 kilometre arasındaki uzunluklarda
ki karayolu tünellerinin varlığı Zigana Tüneli’nin mevcut kot durumunun coğrafi
anlamda değerlendirilmesi ve tünele kadar ulaşan kesimlerdeki yol boyuna eğim
durumları dikkate alındığında, özellikle, yolcu ve yük taşımacılığı için,
işletme maliyetlerinin olumsuz olarak etkilendiği görülmektedir. Boyuna
eğimlerin yüksek oluşu ve düşük hızlar nedeniyle, yakıt tüketimi artmakta,
kamyon ve otobüs gibi büyük taşıtlarda konunun daha belirgin olduğu dikkati
çekmektedir. Yol kaplamasının, donma çözülme döngüleri dolayısıyla daha fazla
bakım ve rehabilitasyon giderleri gerektirdiği bilinmekte, sis problemi de
belirgin olarak kendini hissettirmektedir. Daha düşük kotlarda tasarlanmış yeni
bir karayolu tünelinin düşünülmesi gerekliliği ortadadır. Önerilen tünelin bir
ucunun Zigana Dağı’nın kuzeye bakan yüzünde mevcut karayolu güzergahı
üzerinde bulunan Karahava yol ayrımında 1300-1250 metre kotları arasında, diğer
ucu ise Zigana’nın güneye bakan yamaçlarında yine mevcut karayolu üzerindeki
Köstere köyü yol ayrımına yakın 1300-1250 metre kotları arasında olabilirliği
düşünülmektedir. Düşünülen tünelin yaklaşık doğrultusu K75D olmaktadır.
Planlanan tünelin güzergâhı
düşünüldüğünde, özellikle, mevcut yol güzergâhı üzerinde bağlanması, yeni bir
yol yapılmayacak olması önemli bir albeni olmaktadır. Sürdürülebilir bir turizm
açısından da bakıldığında, yapılacak olan yeni tünel ve eski güzergâh bütünüyle
turizm amaçlı kullanılabilecektir. Bölgenin maden potansiyeli, organik tarım
çalışmaları ve diğer kaynaklarının Trabzon Limanına aktarılması da ayrıca önem
taşımaktadır. Yörede yer alan kayaçlar tünel açılabilirliği açısından çok
problemli kayaçlar olmayıp, güncel teknoloji ile aşılabilecek problemler
doğuracaktır. Ne diyelim büyük beyinler büyük fikirler üretirler. El veren,
düşünen, beyin yoran o değerli insanlara en kalbi muhabbetlerimi gönderiyorum” belirtmişti.
Mevcut Zigana Tüneli büyük hizmetler verdi. Çok değerli faydalar oluşturdu. İnsanları ulaştırdı. Yeni Zigana uzun tünelinde ise ışık göründü. Yeni Zigana Tüneli çok büyük bir projedir. Büyük bir başarıdır. Emeği geçen herkese teşekkürler. Devreye alınmasıyla birlikte gerek Bölge gerekse Ülkemiz için büyük faydalar oluşturacaktır. Sayın İsmail Hayal’ın bizlerin ve hepimizin hayalleri gerçek oluyor.