Yapı yaklaşık maliyetleri her yıl yayınlanır. Açıklanan yapı yaklaşık maliyetlerinin yüklenici karı ve genel giderler olarak açıklana rakamları piyasadaki imalat gerçekleşme rakamlarını iyi yansıttığını düşünmekteyim.

Ayrıca gayrimenkul değerlendirme yöntemlerinden birisi de kira üzerinden değer tespiti yapmaktır. Yaygın kabul gören anlayışlardan birisi de gayrimenkulün yirmi yıllık kira getirisi karşılığının satış bedeli olabileceği yönündedir.

Şu anda inşaat imalat fiyatlarına bakıldığında bu fiyatların yirmi yıllık kira gelirleri ile karşılaştırılması durumunda bir uyumsuzluk olduğunu değerlendiriyorum.

Bir örnek vermek gerekirse piyasa şartlarında iki buçuk milyon Türk Lirası denilen bir konutun örneğin kirasının 4000TL olacağından hareket edersek 20 yıllık kira karşılığı olarak yaklaşık bir milyon TL bir bedel ortaya çıkmakta bu durum da belirtildiği üzere yapı yaklaşık maliyetleri ile kira üzerinden yapılan değerlendirmelerin örtüşmediğini göstermektedir.

Bu uyumsuzluğun nedeni ne olabilir.

Bu konuda çeşitli yaklaşımlar getirilebilir.

Planlı gelişen şehirlerde, şehircilik esaslarına uygun olarak geliştirilen modern kentlerde bu tür çelişkiler yaşanmamaktadır.

Arsa fiyatlarının konut fiyatlarına göre daha çok yükseldiğini genel olarak belirtmekte doğru olabilecektir.

Özellikle bu Covid sürecinden sonra müstakil yaşama yönelim, kırsal koşullarını daha cazip hale getirmiştir.

Trabzon için bu fiyat uyumlarının yakalanmasında,  elbette ulusal ölçekteki ekonomik göstergelerde üretim ekonomisinin her alanda güçlenmesiyle oluşacak tablonun katkısı önemli ve belirleyici olacaktır. Genel olarak bu fiyat uyumsuzluklarının giderilmesi için üretim ekonomisinin güçlenmesi ve çeşitlenmesi gerekiyor. Tarımsal üretim, imalat sanayi alanındaki üretim, turizm gelirlerinin artışı vb. topyekûn kalkınma ile artan üretim ekonomisi rekabet yeteneğini de güçlendirecek, ihracatı artıracak ve kalkınma oluşturacaktır.

Bu durumda piyasal koşulların yerine oturacağını ve dengenin yakalanacağını düşünüyorum. Bu şartlarda Trabzon için imalat fiyatlarından yola çıkarak belirlenen satış bedellerinin; çoğu proje için şehircilik ilkelerinden hareketle hayal olacağını değerlendirmek yanlış olmaz.

Ulusal ölçekteki ekonomik imkanların güçlenmesi, ekonominin dengede olması ile Trabzon’da bu sorunsal açısından olumluluk gösterecektir, olumluluk sağlayacaktır. Ancak unutulmaması gereken konu olarak, Trabzon Güney Çevre Karayolu yapılmadan Trabzon’da inşaat sektörünün sorunlarını özellikle satış bedelleri anlamında bütünsel anlamda yönetemeyeceğini değerlendirmekteyim.