İyi pazarlar değerli okurlarım, Covid-19 pandemisinin başlangıcından bu yana yaklaşık yirmi bir ay geçti. Hala vaka sayılarının hızını kesmediğini görmek hepimizi endişelendiriyor. Aşının rutin uygulamaya girmesi ve ulaşılabilir olması vaka sayılarının azalacağı yönde bizleri umutlandırsa da aşılanma hızının beklenenin altında gerçekleşmesi vaka sayılarının artışında önemli rol oynadı. Virüsün yeni mutasyonlara uğraması ve yeni varyantların ortaya çıkması da hastalığın seyrini olumsuz etkiliyor. Aşının uygulamaya geçmesi hamilelik, emzirme dönemi, çocuklar gibi özel gruplarla ilgili soru işaretlerini beraberinde getiriyor.

Günlük pratiğimizde en çok karşılaştığımız soru ‘anne adayları aşı yaptırabilir mi?’ oluyor. Covid-19 enfeksiyonunun gebelik döneminde daha ağır seyrettiği konusunu hep vurguluyoruz. Hastaneye yatış ve yoğun bakıma giriş oranları covid geçiren gebelerde aynı yaş grubunda gebe olmayan kadınlara göre daha fazla ve ölüm oranları da ne yazık ki çok yüksek. Peki ‘’aşı gebeler için güvenilir mi?’’ sorusunun cevabı covid enfeksiyonuna kıyasla aşıya bağlı yan etki oranı çok düşük. Henüz gebeler ve bebekler üzerinde olumsuz etkiye yol açtığına dair bir kanıtımız yok. Aynı zamanda aşı hastalık geçirmeyi %100 engellemese de hastaneye yatış ve ağır hastalık oranlarını belirgin olarak düşürmekte ve hastalığa bağlı ölüm aşılanmış gebelerde bildirilmemiş. Gebeliğin hangi döneminde aşı yapılmalı? Genel kanı gebelikte 12. Haftadan sonra aşının uygulanması yönünde.

Gebeliğin ilk üç ayı bebeğin gelişiminde çok özel bir süreç olduğu için bu dönemde mecbur kalınmadıkça aşı ya da ilaç tedavilerinin uygulanmaması kabul görmüş bir yaklaşımdır. Gebelikten ne kadar önce aşı yapılmalı? Gebe kalmayı planlayan kadınların aşı nedeniyle ertelemesi önerilmiyor. Aşı öncesi gebelik testi gerekli değil. Ayrıca gebe olduğunu bilmeden aşılanan kadınlarda da gebelik sonlandırılması söz konusu değil. Uygulanan aşılar canlı virüs aşıları olmadığı için ciddi yan etki oluşturma ve bebeğe zarar verme riski yok. Gebelerde canlı olmayan benzer teknolojiye sahip aşılar yıllardır uygulanmaktadır. Kısırlık tedavisi gören ve tüp bebek sürecinde olan kadınlarında aşılanmasında sakınca yoktur.

Emziren anneler aşılanabilir mi? Gebelik döneminde olduğu gibi emziren kadınlarda da aşı yapılmasında bir sakınca yoktur. Covid aşısı canlı virüs aşısı olmadığı için vücutta enfeksiyon oluşturmaz ve bebeğe zarar vermez. Emzirme döneminde de güvenle aşı yapılabilir. Aşı yapıldığı için emzirmeyi bırakmaya da gerek yoktur. Aşının yan etkileri nelerdir? Covid aşısında en sık görülen yan etki enjeksiyon yerinde ağrıdır. Yorgunluk, halsizlik ve titreme ilk birkaç gün görülebilir. Ayrıca ateş, gribal semptomlar, kas ağrıları kısa süreli görülen erken yan etkiler arasındadır. Ateş yüksekliğinde gebelikte parasetamol tarzı ateş düşürücüler güvenle kullanılmaktadır. Alerjik reaksiyonlar ve pıhtılaşma reaksiyonları çok nadir görülen yan etkilerdir.

Konu ile ilgili merak ettiklerinizi sormak ve daha fazla bilgi almak için prof.dr.yesimbayoglutekin instagram hesabından bana ulaşabilir. www.prof.dr.yeşimbayoğlutekin web sayfasından güncel bilgileri takip edebilirsiniz.