Dünyayı zehirleyen kötücül bir illet de sigara. Tüm tedbirlere, tedavilere rağmen ömür törpüsü bu alışkanlığın önüne geçilemedi. Alışkanlık-bağımlılık düzleminde tartışılan sigara konusu bu kez de Uzm. Dr. Canan Koç Şengül’ün bakış açısıyla gazetemizde.

1950 yıllarından 1964 yıllarına kadar sigara içmenin  bir alışkanlık olduğu düşünülüyordu. 1964 yılından sonra görüldü ki  aslında sigara içmek bir bağımlılıktan ibaret. Sigarayı bırakmak isteyenler bunu bırakırken zorlanıyor  ve içmediklerinde bir takım fiziksel ve ruhsal sıkıntılar yaşıyor, içen kişiler ise  içtikçe zaman  içerisinde içtiği sigara sayısını arttırıyordu. İşte bu gözlemin ardından artık sigaranın bir alışkanlık yapan maddeden ziyade bağımlılık yapan bir madde olduğu ortaya kondu. İşte bu yüzden sigarayı bıraktırmak istediğimiz kişileri bu alışkanlıklarından vazgeçirirken onların bağımlılığının gelişip gelişmediğine de bakmamız gerekiyor.

BAĞIMLILIK NEDİR?

Kullanılan maddenin  kişinin beyninde yapısal ve nörokimyasal değişiklikler  yaparak  madde alımının istemli alınmasının zorlantısal hale geçmesine sebep olan bir beyin hastalığıdır. Sigara da içinde ihtiva ettiği nikotin ile  beyindeki bazı reseptörlere bağlanarak duygu  ve davranışlarda  bir iyilik hali rahatlama kendini  güçlü hissetme gibi ruhsal davranış değişikliklerine sebep olur. İşte kişi sigarayı bıraktığında  kendini huzursuz, mutsuz hissetmesinin sebebi bu reseptörlerin doyurulmamasından kaynaklıdır ve nikotin ile doyurulmaya alışmış bu reseptörler nikotinin yokluğunda bizim nikotin yoksunluk şikayetleri dediğimiz şikayetler sergilemeye başlar.

Kişi eğer kronik içiciyse ve tiryakilik oluşturacak kadar sigara içiyorsa ozaman bu kişinin beyindeki  nikotinin bağlandığı reseptörlerde bir artış söz konusu olacaktır ve bu kişi sigarayı bırakmak istediğinde  mutlaka bir medikal tedavi  yardımı alması gerekecektir. Bizim hastalara ketem polikliniklerinden temin ettiğimiz  ilaçlar bu mekanizmayı ortadan kaldıracak şekilde etki yapar ve hasta sigarayı bırakırken yoksunluk şikayeti hissetmez. Bu ilaçları kullanamayacak olan hastalara da nikotin replasman tedavisi yaparak kişinin  doyurulması gereken reseptörlerinin  düşük dozlarda nikotin ile  doyurulmasını sağlayarak zaman içerisinde gelişen reseptör duyarlılığını ortadan kaldırmaya çalışırız. Sigara içen kişiler kendilerini bir hasta gibi görüp sigarayı bırakmayı  kendileri başaramadıysa bir uzman ile  hareket edip önce bağımlılığı sonrada davranışlarını değiştirerek alışkanlıklarını ortadan kaldırmaları gerekir.