Bir süredir en önemli gündemimiz Corona virüs enfeksiyonu yani Covid-19. Nasıl başladı ve yayıldı, bulaş yolları neler, nasıl korunabiliriz artık hepimiz farklı düzeylerde de olsa bilgi sahibiyiz. Covid-19’dan korunma yollarını konuştuk, yazdık, anlattık. Korunma yolları çok önemli ve aynı önerilerimizi hatırlatmaya devam ediyoruz.

Ateş, öksürük, halsizlik, eklem ağrısı, baş ağrısı gibi hastalığa spesifik olmayan şikayetlere neden olan Covid-19 tanısında, boğaz ve burundan aldığımız sürüntü örneklerini kullanıyoruz. Bu örneklerde PCR denilen yöntemle virüse ait RNA aranıyor ve Covid-19 test sonucunuzun pozitif olması, boğaz ve burundan alınan örneğinizde virüsün bulunduğu anlamına geliyor. PCR bu hastalığa özgü bir yöntem değil, yıllardır başka hastalıkların tanı ve takibinde de kullanıyoruz. Bunun dışında, virüse karşı oluşan bağışık yanıtın arandığı kan testleri de mevcut fakat henüz rutin uygulamada kullanılmıyor çünkü hem antikorlar hastalığın erken evresinde saptanmadığından tanı amaçlı kullanılması anlamsız, hem de saptama oranı şu an için istediğimiz düzeyde değil.

Hastalığa özgü aşı henüz yok ve spesifik bir tedavisi de mevcut değil. Başka hastalıklarda kullanılan ve çalışmalarda Covid-19’da etkili olduğu gözlemlenen ilaçları kullanıyoruz ve başarılı sonuçlar alıyoruz.

Son dönemde Covid-19 tedavisinde, hastalığı geçirenlerin hasta kişilere destek olması amacıyla immün plazma kullanımı gündeme geldi. Plazma tedavisi yeni değil, 1900’lü yılların başından beri çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmış ve bazılarında başarılı sonuçlar alınmış bir yöntem. Bu süreçte de çalışmalar bize, ilaç tedavilerine ek olarak plazma tedavisinin de kullanılabileceğini gösterdi. Bu tedaviyi anlamak için bazı temel tanımları bilmekte fayda var.

Antijen ve antikor nedir?

Antijen, vücudumuza giren virüs ya da bakteri gibi mikroorganizmaların yapısında bulunan protein, şeker ya da benzeri maddelerdir. Antikor ise, vücudun antijenle karşılaşması durumunda, onu zararlı olarak algılayıp yok etmek için B hücrelerimiz tarafından üretilen proteinlerdir. Yani zararlı olan antijenlere karşı vücut, kendini korumak için antikorlar üretir. Antijenle ilk karşılaşmada antikor üreten B lenfositler, aynı antijenle tekrar karşılaştığında da bu mikroorganizmayı tanır ve daha çabuk antikor üretir. Zararlı olan bu antijenlere karşı antikor yanıtı kişiye göre değişir ve bazıları bu antikorları yeteri kadar üretemez. Bu durum kişinin bağışıklık sistemi ile alakalıdır.

Covid-19’a karşı plazma tedavisinin amacı da, tanı konulan ve tedavi sürecini tamamlayarak iyileşen hastalardan toplanan kan plazması ile bu antikorların, yeteri kadar antikor üretemediğini düşündüğümüz kritik durumda olan hastalarda kullanılmasıdır.

Bunun sağlanabilmesi için Covid-19 enfeksiyonunu geçiren ve iyileşen hastaların plazmalarına ihtiyaç var ve bu da ancak bağış yolu ile mümkün.

Bağış yapacakların öncelikle hastalığı geçirmiş ve iyileşmiş olmaları, bulaştırıcılıklarının bulunmaması gerekiyor ki, bu nedenle 24 saat ara ile iki sürüntü örneği alıyor ve PCR yöntemi ile virüs bulunmadığını gösteriyoruz. Ayrıca kan bağışında olduğu gibi hepatit B, hepatit C ve HIV virüsü taşınmıyor olması gerekiyor, bunlar ve sifiliz açısından da tarama testlerini yapıyoruz. Bağışçıları; 18-60 yaş arası, erkekler ya da gebe kalmamış kadınlar (doğum-düşük-küretaj olmamış) ve kan transfüzyonu yapılmamış kişilerden gönüllülük esası ile belirliyoruz. Ayda en fazla 3 kez ve 7-10 günde bir verilmesi öneriliyor.

Hastalık herkeste aynı tabloya neden olmuyor. Hiç bir şikayet olmadan geçiren hastalarımız olduğu gibi, mekanik ventilasyon dediğimiz solunum cihazına bağlı olmayı gerektirecek düzeyde solunum sıkıntısı olan hastalarımız da mevcut. Bizler hekim olarak tıbbi tedavi anlamında elimizden geleni yaparken, hastalığı geçirip iyileşenlerin de zor durumda olan hastalarımıza destek olmak adına, plazma bağışı için gönüllü olacaklarını umuyor ve bunun da aslında vicdani sorumluluk olduğunu düşünüyorum. Plazma bağışı ile zor durumdaki canlara destek olma amacıyla yola çıkan güzel yürekli tüm hastalarımıza da bu vesile ile teşekkürlerimi iletiyorum.

Sağlıcakla kalın..