ABD ve İran, Tahran’ın nükleer programını sınırlandırması karşılığında yaptırımların hafifletilmesini öngören nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması amacıyla dün Avusturya’nın başkenti Viyana’da bir araya geldi. İlk turu tamamlanan dolaylı görüşmelerde ABD tarafını İran Özel Temsilcisi Robert Malley başkanlığındaki heyet temsil etti. Dolaylı görüşmelere, İran’la nükleer anlaşmanın tarafları olan BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya’nın yanı sıra Almanya da katıldı.

İran ve ABD arasındaki dolaylı görüşmelerden beklentiler ve tarafların anlaşmaya yeniden dönmesinin bölge üzerindeki olası etkisi, merkezi Chicago’da bulunan düşünce kuruluşu Chicago Council on Global Affairs’ın düzenlediği panelde ele alındı.

Uzmanlar, anlaşmaya dönülememesi ve İran’ın nükleer bomba yapımına yaklaşması halinde Siyonist İsrail’in İran’ı vurma ihtimalinden kaygılı.

ABD VE İRAN ANLAŞMAZSA NE OLUR?

Panele katılan Cambridge Üniversitesi’nden Roxane Farmanfarmaian, İran’ın Çin ile imzaladığı 25 yıllık işbirliği anlaşması ve Rusya ile imzaladığı askeri işbirliği anlaşmalarına atıfta bulunarak, ABD ve İran arasındaki dolaylı görüşmelerin sonuç vermemesi halinde Tahran’ın bu iki ülkeyle işbirliği ilişkilerini sağlamlaştırabileceği öngörüsünde bulundu.

İran halkının siyasete ve dış politikaya bakışını da değerlendiren Roxane Farmanfarmaian, “İranlılar hükümetlerine aslında bizim farkında olduğumuzdan daha fazla destek veriyor. Yapılan anketler İranlılar’ın hükümetin performansından memnun olduğunu ortaya koyuyor. İranlılar’ın genel olarak batıya yakın olmayı tercih edeceklerini düşünsem de, beklentiler ve siyaset her zaman örtüşmüyor“ ifadelerini kullandı.

"SİYONİST İSRAİL İRAN'I VURABİLİR"

Amerika'nın Sesi'nde yer alan habere göre Farmanfarmaian, ABD ve İran arasındaki dolaylı görüşmelerde tarafların anlaşmaya varamaması ve İran’ın nükleer bomba yapımına yaklaşması halinde, İsrail’in İran’ı vuracağı yönündeki açıklamalarını hayata geçirmesi ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi.

Farmanfarmaian, “Son birkaç hafta içinde Süveyş Kanalı’nın kapanması durumunun neler yol açabileceğini gördük. Benzer şekilde gerilimin artması halinde Hürmüz Boğazı’nın kapanması da petrol piyasasını ve küresel ekonomiyi derinden sarsacaktır. O nedenle Joe Biden İran’ın nükleer bombaya sahip olmasını istemiyorsa, ki ABD’nin genel politikası bu yönde, bunu en kolay ve hızlı şekilde yapmanın yolu ağaçta en kolay erişilebilecek meyveyi almak yani güçlü bir doğrulama mekanizması getiren ve İran’ı en çok teftiş edilen ülke konumuna getiren nükleer anlaşmaya odaklanmak ve anlaşmayı yeniden canlandırmak. O zaman ABD’nin sürecin yeniden hukuki bir parçası haline gelerek etki gücünün artacağı görüşündeyim” sözleriyle durumu değerlendirdi.

Eski CIA Başkanı John Brennan, “İsrail sağlam istihbarat kaynaklarıyla İran içinde nükleer cephede neler olup bittiğini çok yakından takip ediyor. Eğer İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin düzeyini arttırdığını tespit ederse, bu durum biraz önce bahsedildiği gibi bir saldırıyı tetikleyebilir. Ancak İran da bunun farkında. İran’ın da İsrail ya da ABD tarafından vurulmak istendiğini sanmıyorum. Zaten bu nedenle nükleer anlaşmayı ihlalleri konusunda çok dikkatli davrandı. İsrail dikkatle İran içindeki gelişmelere odaklanacaktır ve süreç içinde kendi uygun gördüğü şekilde ABD ile ya da ABD’siz harekete geçebilir” ifadelerini kullandı.