Avustralya-İran arasında diplomatik kriz: Büyükelçi sınır dışı edildi

İran, Avustralya’nın büyükelçisini sınır dışı etme kararına misillemeyle karşılık vereceğini açıkladı. Tahran yönetimi, Canberra’nın İran’ı ülkedeki Yahudi karşıtı saldırıların sorumlusu olarak göstermesini "kesinlikle'' reddetti.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bakeyi, Avustralya'nın kararını ''diplomatik düzeyde uygunsuz ve haksız'' olarak nitelendirerek, ''her türlü eylemin karşılıklı tepkiyle karşılanacağını'' belirtti. Baghaei ayrıca, bu adımın Avustralya'daki iç gelişmelerden etkilendiğini söyledi.

Avustralya, İran’ın Sidney ve Melbourne’deki saldırılarda parmağı olduğunu öne sürerek, İran Büyükelçisi Ahmad Sadeghi’yi ''istenmeyen kişi'' ilan etti. Dışişleri Bakanı Penny Wong, bunun İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana bir ilk olduğunu belirtti. Tahran Büyükelçiliği’nin faaliyetleri askıya alındı.

Avustralya'nın bu adımları, ülkenin son dönemde İsrail'e yönelik eleştirileri ve Filistin devletini tanıma yönündeki diplomatik girişimleri sonrası geldi.

Ne olmuştu?

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, Avustralya Güvenlik İstihbarat Örgütü’nün (ASIO) Aralık 2024’te Melbourne’deki Addas Israel Sinagogu’na ve Ekim 2024’te Sydney’deki bir Yahudi restoranına düzenlenen saldırıların arkasında İran’ın olduğuna dair "güvenilir istihbarat" elde ettiğini açıkladı.

Söz konusu saldırıların "toplumsal uyumu zayıflatma ve toplumda bölünmeye yol açma girişimleri" olduğunu hatırlatan Albanese, "Bunlar, yabancı bir ülke tarafından Avustralya topraklarında düzenlenen olağan dışı ve tehlikeli saldırı eylemleriydi" değerlendirmesinde bulundu.

Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong İran’ın Avustralya Büyükelçisi Ahmad Sadeghi ve 3 diğer İranlı diplomatın "istenmeyen kişi" ( persona non grata) ilan edildiğini ve ülkeyi terk etmeleri için kendilerine 7 gün süre verildiğini söyledi. Avustralya hükümetinin 2’nci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez yabancı bir büyükelçiyi sınır dışı etme kararı aldığını vurgulayan Wong, "Bu kararı aldık çünkü İran'ın eylemleri tamamen kabul edilemez" şeklinde konuştu.

Ülkesinin Tahran'daki büyükelçisini de geri çektiğini ifade eden Wong, buna rağmen İran ile bazı diplomatik kanalları açık tutacaklarını aktardı. Wong, Avustralya vatandaşlarına İran’da bulunmama çağrısı yaptı.