Batılı güvenlik yetkilileri, DHL aracılığıyla gönderilen iki yangın çıkarıcı cihazın, Moskova'nın Washington ve müttefiklerine karşı sabotaj kampanyasını hızlandırdığını gösterdiğini, ABD ve Kanada'ya uçan kargo veya yolcu uçaklarında yangın çıkarmayı amaçlayan gizli bir Rus operasyonunun parçası olduğunu savunuyor.
Cihazlar Temmuz ayında biri Almanya'nın Leipzig kentinde, diğeri de İngiltere'nin Birmingham kentinde olmak üzere DHL lojistik merkezlerinde patladı. Patlamalar, suçluları bulmak için çok uluslu bir mücadelenin kapılarını araladı.
Masaj aletleri göründüğü gibi değil
Güvenlik yetkilileri ve soruşturmaya aşina olan kişilere göre Avrupa'daki müfettişler, magnezyum bazlı yanıcı bir madde yerleştirilmiş elektrikli masaj aletleri olan cihazların nasıl yapıldığını çözdü ve daha geniş bir Rus komplosunun parçası oldukları sonucuna vardı.
Güvenlik yetkilileri, Litvanya'dan Birleşik Krallık'a gönderilen elektrikli masaj aletlerinin, Kuzey Amerika'ya giden uçaklara bu tür yangın çıkarıcı cihazların nasıl sokulacağını bulmak için bir deneme çalışması olduğuna dikkat çekti.
Dört kişi tutuklu
Polonya Ulusal Savcılığı yangınlarla ilgili olarak dört kişinin tutuklandığını ve yabancı bir istihbarat teşkilatı adına sabotaj ya da terör operasyonlarına katılmakla suçlandıklarını açıkladı. Polonya en az iki şüpheliyi daha bulmak için diğer ülkelerle birlikte çalışıyor.
Savcılık, “Grubun amacı, nihayetinde Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya gönderilecek olan bu tür paketler için transfer kanalını test etmekti” dedi ve grubun arkasında kimin bulunduğunu paylaşmadı.
Perde arkasında Ruslar var
Ancak Polonya'nın dış istihbarat teşkilatı başkanı Pawel Szota, suçlunun Rus casuslar olduğunu ve böyle bir saldırının gerçekleştirilmesi halinde Moskova'nın Batı'ya karşı yürüttüğü operasyonda büyük bir krizin eşiğine gelinebileceğini söyledi. Szota, “Rusya'nın siyasi liderlerinin bu paketlerden birinin patlaması ve kitlesel bir can kaybına yol açması halinde ortaya çıkacak sonuçların farkında olduklarından emin değilim” dedi.
Szota'nın yorumları, diğer Batılı istihbarat yetkililerinin Rusya'nın ve özellikle de GRU olarak bilinen Rus askeri istihbarat teşkilatının bu operasyondan sorumlu olduğunu belirten açıklamalarıyla örtüşüyor.
Peskov: Bu iddialar asılsız
The Wall Street Journal tarafından yorum yapması istenen Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov şunları söyledi: “Rusya'nın olaya karıştığına dair herhangi bir resmi suçlama duymadık. Bunlar medyadan gelen geleneksel asılsız iddialar”
Avrupalı yetkililer, İngiltere ve Çek Cumhuriyeti'nde kundaklama, Baltık'ta boru hatları ve veri kablolarına saldırı ile İsveç ve Finlandiya'da su kaynaklarına müdahale gibi genişleyen bir sabotaj operasyonunun arkasında Rusya'nın olduğunu iddia ediyor.
Bu yılın başlarında ABD, Almanya'yı Rusya'nın Ukrayna'ya tedarik sağlayan Alman silah devi Rheinmetall'in CEO'sunu öldürmeyi planladığı konusunda uyardı.
DHL lojistik merkezlerindeki yangınlardan sonraki aylarda, İngiltere'nin her iki istihbarat teşkilatının başkanları da Rusya'nın sabotaj operasyonlarına dikkat çekti. Eylül ayında İngiltere'nin dış istihbarat servisi MI6'nın başkanı Richard Moore, Rus casus teşkilatlarının daha sert bir tonda hareket ettiklerini söyledi.
Bir ay sonra, İngiltere'nin iç istihbarat teşkilatı MI5'in başkanı Ken McCallum, Rusya'nın “kundaklama ve sabotaj ile birlikte daha tehlikeli eylemlere kalkıştığı uyarısında bulundu.
Operasyonlar Rusya'dan habersiz yapılıyor olabilir mi?
Ticari yolcu ya da kargo uçaklarının düşürülmesi bir ABD-Rusya arasında bir kırılma noktası olabilir ve konuya aşina olan kişilere göre bazı Batılı istihbarat kurumları böyle bir planın Rus casuslar tarafından Kremlin'in tam izni olmadan gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğini sorguladı.
Washington'daki bir Merkezi İstihbarat Teşkilatı sözcüsü yorum talebine yanıt vermedi.
Tutuşursa uçak acil iniş yapmak zorunda kalabilir
Leipzig Havalimanı'nda kargo sevkiyatında bir yangın çıkarıcı cihaz uçak kalkmadan önce tutuşmuş ve büyük bir endişe yaratmıştı. Uçakta tutuşması halinde büyük bir felaketin meydana gelebileceği ancak şans eseri uçağın gecikmesi sonucu yangının önceden çıktığı için felaketin meydana gelmediği ifade edilmişti.
Alman soruşturması hakkında bilgi sahibi olan kişiler, yangın çıkarıcı cihazların kopyalarını test eden Alman polisinin, magnezyum bir kez tutuştuğunda çoğu uçağın sahip olduğu yangın söndürme sistemleriyle söndürülmesinin zor olacağını ve pilotların acil iniş yapmak zorunda kalacağını söylediğini aktardı.
Uçaklar düşme riskiyle yüz yüze
Bu kişiler, karadan uzakta ve okyanus üzerinde bulunan bir uçağın düşme riski altında olacağını söyledi.
Almanya merkezli DHL, paketleri taşımak için kargo ve yolcu uçakları kullanıyor. Şirketin bir sözcüsü Temmuz ayında ateşlenen yangın çıkarıcı cihazların kargo uçaklarında taşındığını ve şirketin yetkililerle işbirliği yaptığını söyledi.
ABD Ulaştırma Güvenliği İdaresi iddia edilen komplo hakkında yorum yapmayı reddetti. Kurum, güvenliği arttırmaya yönelik devam eden çabaların bir parçası olarak hava kargo gönderilerinde ek güvenlik önlemleri almak için ABD'li ve yabancı hava taşıyıcılarıyla birlikte çalıştığını söyledi.
Polonya, yangın çıkarıcı cihazlarla bağlantılı olarak tutuklanan dört kişinin ismini ya da uyruklarını açıklamadı.
Ülkenin terörle mücadele ekibinden bir sözcü, İngiltere'nin Birmingham'da alev alan cihazı soruşturduğunu ve Avrupa'daki diğer kolluk kuvvetleriyle birlikte çalıştığını söyledi. Henüz herhangi bir tutuklama yapılmadı.
Almanya'nın iç güvenlik teşkilatı başkanı Thomas Haldenwang, uçuşun ertelenmesi nedeniyle kimsenin zarar görmediğini söyledi ve bunu “büyük bir şans” olarak nitelendirdi. Haldenwang, böylesi bir felaket anında bir uçağın alevler içinde düşebileceğini söyledi.