7 Ekim’den bu yana Gazze’de 40 bine yakın Filistinliyi katleden İsrail’in hedefindeki Hamas lideri İsmail Haniye İran’ın başkenti Tahran’da düzenlenen saldırıda öldürüldü. Haniye'nin kaldığı konuta yapılan güdümlü füze saldırısında Hamas liderinin bir koruması da hayatını kaybetti. Devrim Muhafızları Ordusu sabaha doğru gece iki civarında yapılan saldırının İsrail tarafından düzenlendiğini duyurdu.
Hamas Siyasi Büro Şefi Haniye, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın önceki gün düzenlenen yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunuyordu. 58 yaşında öldürülen Haniye’nin Katar’da toprağa verileceği açıklandı. İran’da üç günlük ulusal yas ilan edildi.
KORKAKÇA BİR SALDIRI
Saldırıya sert tepki veren Tahran’dan yapılan açıklamada "Haniye'nin kanı yerde kalmayacak' denildi. İran'ın yeni lideri Pezeşkiyan, "Ülkemizin bütünlüğünü ve onurunu koruyacak, bu korkakça adımı atan terörist işgalcileri pişman edeceğiz" dedi.
Dini Lideri Ali Hamaney de, suikastın İran'ın başkentinde gerçekleşmesinden dolayı Haniye'nin ölümünün öcünün alınmasının "Tahran'ın görevi" olduğunu söyledi.
Acil olarak toplanan İran Devrim Muhafızları, İsrail'e "çok sert bir yanıt" verileceğini belirtti. Açıklamada, “İran ve direniş cephesi bu suça karşılık verecektir” denildi.
Hamas da "korkakça bir eylem" diye nitelediği saldırının savaşı yeni bir boyuta taşıdığını ve ağır sonuçları olacağını kaydetti. Hamas'ın silahlı kanadı Kassam Tugayları, suikastın “savaşı yeni boyutlara taşıyacağını” ve büyük yansımaları olacağını söyledi.
14 Ağustos’ta Ankara’ya gelecek olan Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas da saldırıyı kınadı.
KONUŞMAYIN TALİMATI
İsrail Başbakanlık Ofisinin, kabine üyelerinden suikasta dair değerlendirme yapmamalarını istediği belirtildi. Tel Aviv yönetimi sessizliğe bürünürken hükümetin basın birimi Facebook sayfasında Haniye'nin "Yok edildi" yazılı bir fotoğrafını paylaştı.
İsrailli aşırı sağcı Miras Bakanı Amichay Eliyahu, Haniye'nin öldürülmesini memnuniyetle karşıladı. Sosyal medyadan paylaşımda bulunan Eliyahu, "Haniye'nin ölümü dünyayı daha güzel hale getirecek" ifadesini kullandı.
Haniye’nin Tahran’da öldürülmesi İsrail’in İran içinde gerçekleştirdiği ilk operasyon değil. İran’ın nükleer programının kilit isimlerinden nükleer fizikçi Muhsin Fakhrizade de İsrail tarafından Tahran’da öldürülmüştü.
SAVAŞI YAYMA STRATEJİSİ
Saldırıya Ankara’dan sert tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı, "Haniye'nin Tahran’da gerçekleştirilen alçakça bir suikast sonucu katledilmesini lanetliyoruz. Bu saldırı, Gazze’deki savaşı bölgesel boyuta yayma hedefi taşımaktadır" açıklamasını yaptı.
Nisanda Haniye ile görüşen AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan da saldırıyı kınadı. Erdoğan, “Bu suikast; Filistin Davasını, Gazze’nin şanlı direnişini ve Filistinli kardeşlerimizin haklı mücadelesini akamete uğratmaya, Filistinlilerin moralini bozmaya, onları sindirmeye yönelik bir alçaklıktır" dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Haniye suikastından haberleri olmadığını ve herhangi bir dahillerinin bulunmadığını söyledi. Blinken, Haniye suikastının Gazze'deki sürece etkisinin ne olacağı sorusuna, "Bu bizim bilgimizin ve dahlimizin olmadığı bir durum. O nedenle tahminde bulunmak çok zor" şeklinde yanıt verdi. ABD Dışişleri Bakanı Lloyd Austin ise Washington'un gerilimi azaltmaya çalışacağını ancak, saldırıya uğraması durumunda İsrail'i savunmaya destek olacaklarını söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı da "Bu kesinlikle kabul edilemez bir siyasi suikasttır ve gerilimin daha da tırmanmasına yol açacaktır" açıklamasını yaptı.
Çin Dışişleri Bakanlığı, "Büyük endişe duyuyor, suikasta kesinlikle karşı çıkıyor ve kınıyoruz. Bu olay bölgede daha fazla istikrarsızlığa yol açabilir" ifadelerini kullandı.
AİLESİ ÖLDÜRÜLMÜŞTÜ
İsrail ordusu, 10 Nisan'da Gazze’nin batısındaki Eş-Şati Mülteci Kampı sakinleri ve yakınlarıyla bayramlaşmaya giden Haniye'nin ailesinden birçok kişinin bulunduğu aracı vurmuştu. Saldırıda 3 oğlu ve 4 torununu kaybeden Haniye, "çocuklarının Gazze'yi terk etmediğini, Kudüs'ün ve Mescid-i Aksa'nın kurtuluşu yolunda hayatlarını feda ettiğini" söylemişti.
TEL AVİV BÜYÜK BİR PROVOKASYON PEŞİNDE
Galatasaray Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ali Faik Demir: Haniye suikastı ile İsrail’in İran’da ve Lübnan’da düzenlediği saldırılar, özellikle Olimpiyatlar’ın yapıldığı döneme denk gelmesi nedeniyle ciddi bir provokasyona işaret ediyor. İsrail’in amacı kendi vahşetini bu provokasyonlar aracılığıyla Hamas’a yönlendirmek. Çünkü İsrail, Hamas’ın liderlerinin öldürülmesine karşılık vereceğini biliyor. Bu eylemlerin İsrail içinde yapılmayacağının da farkında. İsrail bu eylemlerle Hamas’ı ‘terörü yayan’ bir yapı olarak göstermeyi hedefledi. İsrail, kendi üzerindeki terör bakışını Hamas’a bu şekilde kaydırmak istiyor. Hamas yöneticilerine karşı saldırıların devam edeceğini söyleseler de, İsrail de Hamas gibi bir siyasi yapıda liderler ölse dahi bu siyasi yapının yok olmayacağını biliyor. Bu yüzden amaç, Hamas’ı bitirmekten ziyade onu eylemlere zorlayarak terör yaratmak. Hamas eylemlerini coğrafyanın, dünyanın farklı yerlerinde düzenleyecek ve bu şekilde İsrail dünyada bozulan algısını iyileştirmeyi hedefliyor. Dünyada “Hamas teröristtir” algısı yaymaya çalışıyor. Bu suikast bu açıdan çok ciddi bir provokasyon aslında. Çatışmaların farklı coğrafyalara yayıldığını görebiliriz.
İSMAİL HANİYE KİMDİR?
58 yaşında öldürülen Haniye'nin mülteci kamplarından liderliğe uzanan hayatı Filistin'in bağımsızlığı için verilen mücadeleyle geçti. Aşkelon kentinden göçe zorlanan Filistinli bir ailenin çocuğu olarak 29 Ocak 1963'te Gazze'deki Şati Mülteci Kampı'nda dünyaya gelen Haniye, 1987'de Gazze Üniversitesi’nden mezun oldu. Müslüman Kardeşler’in bir kolu olarak 1987’de kurulan Hamas’a katılan Haniye 1989'da I. İntifada'ya katıldığı ve Hamas üyesi olduğu gerekçesiyle tutuklandı. 1992'de serbest bırakıldıktan sonra, İsrail tarafından diğer İslami Cihad ve Hamas üyesi 415 kişilik grup ile Güney Lübnan'a sürüldü, ertesi yıl Gazze'ye geri döndü. Haniye, "Hamas'ın özel güvenliğinin sorumlusu olduğu" suçlamasıyla 1987'de 18 gün, 1988'de 6 ay ve 1989'da 3 yıl olmak üzere İsrail hapishanelerinde tutuklu kaldı. 1999'dan 2004'e kadar, Hamas lideri Şeyh Yasin'in yanında yer aldı. Mayıs 2017’de Halid Meşal'in yerine Siyasi Büro Başkanlığı’na getirildi. Ekim 2006'da Gazze'de konvoyuna, Mayıs 2007'de evine yönelik füze saldırısından kurtuldu.
HİZBULLAH’IN İKİ NUMARASI DA HEDEF ALINDI
Golan Tepeleri’ndeki Mecdel Şems’e Cumartesi günü düzenlenen saldırıda 12 çocuğun yaşamını yitirmesi sonrası günlerdir Lübnan’ı vuran İsrail’in Beyrut’a yönelik füzeli saldırısında Hizbullah komutanı Fuad Şükr’ün yaşamını yitirdiği ileri sürüldü. Önceki akşam Hizbullah’ın kalesi olarak bilinen Dahiye’ye yönelik saldırıda hedef alınan Şükr, Hizbullah’ın en önemli komutanlarından birisi. İHA fırlatılan 3 füzeyle gerçekleşen saldırıda siviller de katledilmişti. Şükr, ABD tarafından 5 milyon dolar ödülle aranıyordu. Şükr’ün 23 Ekim 1983’te Beyrut’taki ABD Deniz Piyadeleri kışlasına yapılan, 241 ABD askeri personelinin öldüğü, 128 kişinin yaralandığı bombalı saldırıda önemli bir rol oynadığı ileri sürülüyordu. Lübnanlı güvenlik kaynakları, Şükr’ün İsrail’in düzenlediği saldırıdan sağ kurtulduğunu açıkladı. Hacı Muhsin kod adlı Şükr, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’a en yakın isimlerden biri. Şükrü aynı zamanda Nasrallah’ın danışmanlarından.
ABD IRAK'TA HAŞDİ ŞABİ’Yİ VURDU
İsrail’in Lübnan ve İran saldırıları Ortadoğu’da tansiyonu yükseltirken ABD de Irak’ta Tahran destekli Şii milis gücü Haşdi Şabi’ye saldırı düzenledi. Haşdi Şabi’den yapılan açıklamada, "Seiadat bölgesindeki 47’nci tugayda kaynağı bilinmeyen patlama yaşandı" ifadesi kullanıldı, ölü ve yaralıların olduğu aktarıldı. Saldırıyı üstlenen ABD ordusu, İran destekli örgütün bölgedeki ABD üssünü vurma hazırlığı yaptığını ileri sürdü.
ŞAM’DA İRANLI ASKERLERE SALDIRI
İsrail'in, Suriye'nin başkenti Şam kırsalındaki bir bölgede yer alan binaya hava saldırısı düzenlediği ileri sürüldü.
İsrail basınına göre Şam'ın güneyindeki Seyyide Zeyneb bölgesinde patlamalar yaşandı. Patlamaların İsrail savaş uçaklarının neden olduğu iddia edildi. İsrail basınına konuştuğu iddia edilen kaynakların hava saldırısında hedeflenen yerin "İranlı yetkililerin ikamet ettiği bina" olduğunu söylediği aktarıldı. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de bölgede patlamalar duyulduğunu teyit etti. Seyyide Zeyneb mahallesi İran ve Hizbullah güçleri tarafından korunuyor.
İSRAİL'DE MİSİLLEME ALARMI
Haniye ve Şükr’ü öldüren İsrail, olası bir misillemeye karşı alarm durumuna geçti. İsrail yönetimi ülkenin kuzeyini uçuşlara kapattı. Uçuş yasağının 24 saat boyunca uygulanak, bölgedeki kara yollarına ilişkin ise herhangi bir kısıtlama getirilmedi. İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, Haniye'ye düzenlenen suikasta ilişkin "yorum yapmayacaklarını" belirtti. Bölgede artan gerilimden "eylemleriyle İran'ın sorumlu olduğunu" ileri süren Mencer, "Biz 7 cephede de yüksek alarm durumundayız. İran'ın oluşturduğu tehdidin farkındayız bu durumla her gün karşı karşıyayız ve sınırlarımızı koruyacağız" dedi.
HABER MERKEZİ