20 askerin şehit olduğu C-130 Hercules hakkında ne biliniyor?

Gürcistan-Azerbaycan sınırında Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir C-130 kargo uçağının düşmesinin ardından, gözler bu modelin tarihine ve özelliklerine çevrildi.

Amerikan Lockheed Martin (eski adıyla Lockheed Aircraft Corporation) tarafından geliştirilen C-130 Hercules, çok amaçlı bir askeri nakliye uçağı. İlk prototipi 1954’te havalandı, 1956’da Amerikan Hava Kuvvetleri’nin envanterine girdi. O tarihten bu yana 70’ten fazla ülke tarafından kullanılan C-130, dünya genelinde en uzun süre görev yapan askeri uçak modellerinden biri.

Geniş görev yelpazesi

C-130, zırhlı araçlar, helikopter parçaları, mühimmat ve personel taşımanın yanı sıra, insani yardım, tahliye, yangın söndürme ve tıbbi nakil görevlerinde de kullanılıyor. Arka yükleme rampası sayesinde, paletli kargolar ve büyük boyutlu araçlar doğrudan taşınabiliyor. Ayrıca 10 tona kadar yükün havadan bırakılmasına imkan tanıyor.

ABD Hava Kuvvetleri’ne göre üç kişilik mürettebatla görev yapan uçak, 92 yolcu, 72 tam teçhizatlı asker veya 64 paraşütçü taşıyabiliyor. Uçak, 29,8 metre uzunluğunda, 40,4 metre kanat açıklığında ve 11,9 metre yüksekliğinde. Boş ağırlığı 34 ton, azami kalkış ağırlığı 79 ton. Dört adet Rolls-Royce Allison T56 turboprop motoruyla çalışan C-130, 540 km/s seyir hızına ulaşabiliyor. Yaklaşık 4.000 kilometrelik menzili ve 10 saate kadar havada kalma süresiyle öne çıkıyor.

Türkiye’nin C-130 filosu

Türkiye, 1960’lardan bu yana C-130 filosuna sahip. Türk Hava Kuvvetleri envanterine 1964–1991 yılları arasında iki farklı modelde toplam 13 adet C-130B/E uçağı girdi. 2012’de Suudi Arabistan’dan altı C-130E daha alındı. Şu anda 19 adet C-130B/E modeli, Kayseri’deki 222’nci Filo Komutanlığı’nda görev yapıyor.

Uçaklar her altı yılda bir bakımdan geçiyor ve modernizasyon sonrasında 2040’a kadar hizmette kalmaları planlanıyor. Milli Savunma Bakanlığı, Ekim ayında İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri’nden 12 adet C-130J Super Hercules uçağının tedarik edileceğini açıklamıştı.

Yeni nesil C-130J

C-130J Super Hercules, serinin en yeni versiyonu. Geliştirilmiş dijital kokpit sistemleri, altı kanatlı kompozit pervaneleri ve daha güçlü Rolls-Royce AE 2100 motorlarıyla önceki modellere göre daha verimli. Daha kısa pistlerde kalkış-iniş yapabiliyor, daha yüksek irtifalarda uçabiliyor ve yakıt tasarrufu sağlıyor.

Uçakta dijital aviyonik sistemler, renkli çok işlevli ekranlar, GPS destekli çift navigasyon sistemi, dijital haritalar ve entegre savunma sistemleri bulunuyor. Gelişmiş buzlanma önleme, çevresel kontrol ve kargo taşıma sistemleri de operasyonel kabiliyetini artırıyor.

C-130, 1950’lerden bu yana birçok kazaya da karıştı. 1982’de Erzurum-İncirlik hattında düşen bir ABD Hava Kuvvetleri’ne ait C-130’da 27 kişi yaşamını yitirdi. 2014’te Cezayir, 2021’de Filipinler’de yaşanan kazalarda da onlarca asker hayatını kaybetti.

Bugün hala dünyanın dört bir yanında aktif görevde olan C-130’lar, modernize edilmiş sistemleriyle birlikte hem askeri hem sivil operasyonlarda kullanılmaya devam ediyor. 70 yılı aşkın süredir hizmette olan uçak, dayanıklılığı ve çok yönlülüğüyle askeri havacılığın temel taşı olmaya devam ediyor.