Türkiye'de ilk kez tüm anketlerden faydalanılarak Türkiye'nin 1 yıllık DNA'sı çıkarıldı. Özellikle ekonomik göstergeler ve vatandaşın ekonomiyle ilgili ortaya çıkman tablo dikkat çekti.... 

Medya planlama ve satın alma ajansı Speed, 'Türkiye'nin DNA'sını çıkardı. Reklamverenlerin tüketiciye en verimli biçimde ulaşması için çıkarılan Türkiye'nin DNA'sından çarpıcı tespitler yer aldı. Mutlu muyuz?... Kendimizi ne olarak tanımlıyoruz?... Enflasyonu ne kadar hissettik?.. Gelirimiz düştü mü arttı mı?.. 2021'den aklımızda neler kaldı?.. 2022'den ne bekliyoruz?... İşte Speed'in hazırladığı Türkiye'nin DNA'sı çalışmasından çarpıcı sonuçlar...

2021’e dair akılda neler kaldı?

Kamuoyunun, '2021 yılının en akılda kalan haberi sizce hangisi?' sorusuna verdiği yanıtlara göre, geçtiğimiz yılın en akılda kalan haberi, orman yangınları olurken Karadeniz'de doğalgaz bulunması, Batı Karadeniz sel felaketi, pandemi tedbirleri ve kadın cinayetleri de unutulamayan haberlerden oldu.

Döviz kurları

• Döviz kurları, 2021’in son çeyreğine damgasını vuran en önemli tansiyon noktalarından biri oldu. • Dolar, TL serbest piyasada anlık olarak en yüksek değerini 20 Aralık 2021 Pazartesi günü gördü: alış 18.3523 ve satış 18.3623. • "Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat’’ sisteminin açıklanması ile döviz kurları gerileme trendine girdi.

Enflasyon

Gıda fiyatlarındaki artış son ayların en çok ses getiren konularından oldu. Tüketicilerin yaklaşık 3’te 1’i ürün satın alırken hissettiği enflasyonun yüzde 80-100 arasında olduğunu belirtti.

2022’den umutlu muyuz?

• Zorlu bir 2021'in ardından, küresel kamuoyu 2022 için ümitli ve 2022'nin daha iyi bir yıl olacağını belirtiyor. • Dünya çapında her beş kişiden üçü küresel ekonominin gelecek yıl daha güçlü olacağına inanıyor. Bu beklenti 2020'de %54 idi. Araştırmaya Türkiye'den katılan bireylerde ise bu oran %40.

Türkiye, birçok farklı sosyokültürel yapıyı bünyesinde barındırmakta... IPSOS’un ‘’Toplumsal Kümeler’’ çalışmasında Türkiye’de birbirinden farklılaşan 7 temel toplumsal küme belirlendi.

Memnun Muhafazakarlar: Yaş dağılımı anlamında Türkiye ortalamasından farklılaşmayan bu segmentteki bireylerin ortalamaya göre daha çoğu Doğu ve Güneydoğu, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde yaşıyor ve orta sosyo-ekomik statüde farklılaşıyor.

Memnun Muhafazakarlar: Yaş dağılımı anlamında Türkiye ortalamasından farklılaşmayan bu segmentteki bireylerin ortalamaya göre daha çoğu Doğu ve Güneydoğu, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde yaşıyor ve orta sosyo-ekomik statüde farklılaşıyor.

• Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik ve siyasi durumdan en memnun gruptur.

Kaygılı Modernler: Yaş ortalaması ortalamanın üzerinde olan bu kümedeki bireyler yine Türkiye ortalamasına kıyasla daha yüksek sosyo ekonomik statüden, eğitimli ve çoğunlukla Marmara ve Ege’de ikamet eden bireylerden oluşmaktadır.

• Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomik ve siyasi durumdan memnun değiller, devletin Suriyelilere verdiği desteği onaylamamaktadırlar.

Koyu Muhafazakarlar: Türkiye geneli ile kıyaslandığında; ortalamaya göre daha kalabalık hanelerden oluşan, daha az eğitimli, İç Anadolu ve Doğu, Güneydoğu Anadolu’da ortalamanın üzerinde ikamet eden bireylerden oluşmaktadır.

• Dini inançları siyasi ve sosyal hayatlarındaki bütün tutumlarını etkilemektedir.

Özgürlükçü Modernler: Türkiye geneli ile kıyaslandığında kentlerde, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde yaşama ve 14-25 yaş grubunda olma oranı daha yüksek olan gruptur.

• Farklı etnik köken, siyasi eğilim, cinsel eğilimi olan kişilere hoşgörüyle yaklaşılması gerektiğini düşünen, çevre duyarlılığı yüksek, sosyal yaşamda oldukça aktif bireyler bu grupta öne çıkmaktadır.

Yılgın Demokratlar: Türkiye geneli ile kıyasla Marmara ve Ege bölgelerinde yaşama; orta yaş ve üzerinde ve daha eğitimli olma bu grupta öne çıkmaktadır.

• Geçim zorluğu nedeniyle hayatından memnun olmayan ve gelecekten beklentisi düşük, ülkenin ve ailesinin geleceği ile ilgili kaygıları olan gruptur.

Kayıtsız Şikayetçiler: Eğitim düzeyi Türkiye ortalamasının altında olan, 26-35 yaş aralığında farklılaşan, düşükorta sosyo ekonomik statünün görece daha baskın olduğu bir gruptur.

• Türkiye geneline kıyasla, sosyal yaşantısı çok fazla olmayan, ailesinden çok arkadaşlarına zaman ayırmayı tercih eden, erkekleri mahalle kahvesinde vakit geçirmeyi seven bu bireylerin teknoloji merakları yüksek

Mazbut Kanaatkarlar: Türkiye geneline kıyasla; daha çok kırda ve Karadeniz, Akdeniz bölgelerinde ikamet eden, 36 yaş üzerinde olan yine Türkiye ortalamasına göre düşük SES, az eğitimli ve kalabalık hanelerde yaşayan bireylerden oluşmaktadır.

• Sosyal olarak daha çok ailesiyle vakit geçiren, yaşadığı mahalleyi ve hayatı seven, dini inançlarına bağlı bireylerdir

Kendimizi nasıl tanımlıyoruz?

Toplumda siyasi görüş açısından kendini ‘muhafazakar’ olarak tanımlayanlar en büyük grubu oluştururken, ‘milliyetçi’ olarak tanımlayanlar ikinci en büyük grubu, ‘kemalist’ olarak tanımlayanlar da üçüncü en büyük grubu oluşturmaktadır.

Türkiye dünyanın 21. en büyük ekonomisi... Türkiye 9,406 dolar kişi başı gelir ile dünyada 77. sırada..

Pandeminin Ekonomiye Etkisi

Pandemi nedeniyle dünya genelinde oluşan ekonomik daralmanın etkileri azalıyor. Fakat bununla beraber büyüme ivmesinde düşüş ve belirsizlikler söz konusu.

Tüketici fiyatları Türkiye'de olduğu gibi 2021 yılında tüm dünyada artış gösterdi.

Dünya’da 2020’deki küçülmeden sonra 2021’te yüksek büyüme oranları gerçekleşti.

Türkiye’de beklenen yaşam süresi artmakta ve nüfus yaşlanmaya devam etmektedir.

• Nüfusun yaşlanması ile ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş*, 2015 yılında 31,0 iken 2020 yılında 32,7 oldu.

• Nüfus projeksiyonlarına göre, ortanca yaşın 2025 yılında 34,1, 2030 yılında 35,6, 2040 yılında 38,5, 2060 yılında 42,3 ve 2080 yılında 45,0 olacağı öngörüldü.

- Ortaokul seviyesinde net okullaşma oranı 2019-20 öğretim yılında %95,9 oldu. Okullaşma oranının cinsiyete göre dağılımı ilkokul seviyesinde %93,7 erkek çocuk, %93,5 kız çocuk iken bu oran ortaokul seviyesinde %95,7 erkek çocuk, %96,1 kız çocuk olarak değişmekte.

- Evlenme istatistiklerine göre; 16- 17 yaş grubunda olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin, toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %7,3 iken bu oran 2020’de %2.7’ye düştü.

- 15-17 yaş grubundaki çalışan çocuk oranı %16,2 oldu. Çalışan çocuk oranı cinsiyete göre incelendiğinde; bu oranın erkek çocuklar için %23,4 kız çocuklar için %8,6 olduğu görülmekte.

2020 yılında genç nüfusun %28,6'sının 15-17 yaş grubunda, %19,8'inin 18-19 yaş grubunda, %31,3'ünün 20-22 ve %20,4'ünün ise 23-24 yaş grubunda yer aldığı görülmekte.

- Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre; 18-24 yaş grubundaki genç nüfus içinde kendini mutlu olarak beyan edenlerin oranı 2019 yılında %56,7 iken 2020 yılında %47,2 oldu.
 

Türkiye’de 13 milyondan fazla bir büyüklüğe sahip olan Z Kuşağı araştırması, Z Kuşağının mevcut ihtiyaçlarını, eğitime bakış açılarını, iş hayatından ve gelecekten beklentilerini gözler önüne seriyor…

- Yenilmekten korkuyorlar. Oyun dünyasındaki başarısızlık hayatlarını etkiliyor.

- Video ile iletişim tercih ediyorlar

- Üniversitedeki bölümünü önemsiyor ama eğitimin rahat bir hayat sağlayacağına inanmıyorlar.

- Amaçları çok para değil mutluluk! Sosyalleşmek ve gönüllü çalışmak istiyorlar

- Yüz yüze eğitimden yanalar

- Üniversite yaşamını eğlenceli buluyorlar

- Gelecek kaygısı diğer kuşaklara oranla çok daha yüksek

- Sloganvari söylemlere inanmıyorlar

- Apolitik değiller!

- Siyasi liderlerin çalışkan ve güvenilir olanını istiyorlar

- 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 2015 yılında 6 milyon 495 bin 239 kişi iken son beş yılda %22,5 artarak 2020 yılında 7 milyon 953 bin 555 kişi oldu.

-  İnternet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı 2015 yılında %5,6 iken bu oran 2020 yılında %27,1'e yükseldi.

- Mutlu olduğunu beyan eden 18 ve üstü yaştaki bireylerin oranı %48,2 iken bu oran 65 ve daha yukarı yaştaki bireyler için %57,7 oldu.

- En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla %33,5 ile Monako, %28,5 ile Japonya ve %22,9 ile Almanya oldu. Türkiye, 167 ülke arasında 66. sırada yer aldı.

- Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının %10'u geçmesi nüfusun yaşlanmasının göstergesidir. Türkiye'de yaşlı nüfus, diğer yaş gruplarına göre daha yüksek bir hız ile artış gösterdi.

- Türkiye nüfusunun %49,9‘unu kadınlar oluşturmakta

- Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre; 2020 yılında yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı toplamda %19,1 iken bu oran kadınlarda %27,3.

- Kadınların %51,3’ü yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissetmiyor. Evde yalnız otururken kendilerini güvensiz hisseden kadınların oranı %6,2.

- Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; 2019 yılında, Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranı %45,7 olup bu oran kadınlarda %28,7 erkeklerde ise %63,1 oldu.

- Türkiye’de çalışan kadınların %42,2’si temizlik, çocuk bakımı gibi güvencesiz işlerde çalışmakta. Kriz zamanlarında gelirlerini ilk kaybedenler güvencesiz çalışan kadınlar olmakta.

- Ev işleri ve bakım hizmetleri, kadınların %44,4’ü için haftada 30 saatten az çalışma sebebiyken, erkeklerde bu oran yüzde %0,83.

- Covid19’dan dolayı çalışanlarının iş-yaşam dengesinde zorlandığını gözlemleyen firmaların %34'ü kadınların bu durumdan daha olumsuz etkilendiğini belirtti

- DİSK-AR raporuna göre Covid19 döneminde geniş tanımlı kadın işsizlik oranı %37,7 oldu. Son bir yıl içerisinde geniş tanımlı kadın işsizliği 1 milyon 346 bin kişi artarak 4 milyon 764 bine yükseldi.

- Son 10 yıl içinde ortalama ilk evlenme yaşı yükseldi.

- 2020 yılında hem evlenen çift sayısında hem de boşanan çift sayısında düşüş olmuştur.

- 2020 yılında boşanmaların %35,3‘ü evliliğin ilk 5 yılı, %20,7‘si ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti.
 

- Türkiye’deki hanelerin %65’i çekirdek aile.

- Tek kişilik haneler, sadece eşlerden oluşan çocuksuz haneler, yalnız ebeveyn ve çocuklardan oluşan haneler toplam hanelerin %41’ini oluşturuyor.

- Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek 2020 yılında 3,30 kişiye düştüğü görüldü.

- Türkiye’de istihdam oranı 2021 Mart verilerine göre %42,8 oranındayken, 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yıla göre 0,1 puan azalarak %25,3 olmuştur.

Pandemi döneminde işsizlik

- OECD ortalama işsizlik oranı, pandemi öncesi son dönem olan Şubat 2020’ye kıyasla %1,3 puan düşerek %6,6 olarak gerçekleşti. OECD ortalama genç işsizliği oranı ise, Şubat 2020’ye kıyasla % 2,2 artarak %13,6’ya ulaştı.

- Gelişmiş ülkelerdeki işgücü piyasasının şimdiye kadar kısmen toparlandığını belirten OECD, 2022 sonunda bile salgın öncesi seviyelere dönüş beklemediğini belirtti. Gelişmiş ülkelerde korona virüs sürecinde 22 milyon kişinin işsiz kaldığı aktarılan çalışmada, dünya çapında işsiz sayısının 114 milyona ulaştığı belirtildi.

- Türkiye’de en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay %47

- Hanehalkı gelirinin en yüksek olduğu il İstanbul; en düşük olduğu iller de Van, Muş, Bitlis, Hakkari olmuştur.

- En yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 1,2 puan artarak %47,5'e yükselirken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,3 puan azalarak %5,9'a düştü.

- Harcama kalemlerinin başında gıda, konut ve ulaştırma giderleri gelmekte.

- Harcama kalemlerinde en çok para kiraya gidiyor...

- Türkiye'deki hanehalkı tüketim harcamalarının %24,4'ü İstanbul bölgesinde gerçekleşmiştir.

Eylül 2021’de yapılan bir araştırmaya göre AVM alışkanlıklarında hala pandemi etkisi hissedilmekte. Buna göre pandemi ile beraber;

- Ziyaret sıklığı azaldı

- Açık AVM’lere talep arttı

- Planlı alışveriş yapanlar arttı

- Giyim alışverişi düştü, hipermarket alışverişi arttı.