RÖPORTAJ: MELİSA AYTİN
*Özbekistan - Trabzon uçuşları
*Tiflis - Soçhi feribot seferleri
*Turizm ve ticaret için dev fırsat
Doğu Karadeniz illerinden Trabzon’un ekonomik kalkınması bakımından turizmin büyük bir pastaya sahip olduğuna dikkat çeken Çelebi, 15 Mayıs’tan itibaren başlayacak Özbekistan-Trabzon direkt uçuşlarının önemli bir fırsat sunduğunun altını çizdi. Oda Başkanı Çelebi, Mart’ın 12’sinden itibaren Tiflis ve Soçi’den Trabzon Limanı’na yolcu taşımacılığı için feribot seferleri başlatılacağını, bunun da şehre devasa bir katkı sağlayacağını açıkladı
TTSO Başkanı Erkut Çelebi, Trabzon’un kalkınmasında çıtayı yükseltecek projelere ilişkin çarpıcı tespitlerde bulundu. Özellikle Özbekistan-Trabzon uçuşlarıyla şehrin turizm ve ticaret pastasının büyüyeceğinin altını çizen Çelebi, Mart 2025 tarihinde Tiflis ve Soçhi’den Trabzon’a başlatılacak feribot seferleriyle hem turizm gelirlerine hem de ekonomik dinamizmine devasa katkı sağlayacağını ifade etti. Demir yolu çalışmalarıyla ilgili de vatandaşların kucağına kar suyu kaçıran Çelebi, yapılacak projeleri aynı havuzda topladı. İşte Çelebi’nin açıklamalarından önemli satır başları:
Turizm sektörü bağlamında Trabzon nasıl bir ilerleme kat ediyor?
Trabzon’un ekonomik lokomotifi olan turizmde, turist sayısında azalma olmasa da ekonomik katkıda düşüş yaşanıyor. Artan otel ve yatak kapasitesi nedeniyle turistler daha kolay yer bulabiliyor, ancak bu durum otellerimizin doluluk oranını etkiliyor. Turistler için konaklama sorunu çözülmüş olsa da eğlence ve vakit geçirme alanlarında eksiklikler var. Trabzon’a gelen ziyaretçilerin daha keyifli bir deneyim yaşaması için sosyal, kültürel ve eğlence alanları yaratılması gerekiyor.
Farklı pazar arayışlarımız var mı?
Trabzon’da turizmin sürdürülebilirliği için yeni pazarlar bulmamız şart. Şu an Kuzey Afrika ülkelerine odaklanıyoruz; bu ülkelerde Türkiye’nin yeterince tanınmadığını görüyoruz. Ayrıca, Hindistan gibi nüfus açısından büyük ülkelerdeki turizm potansiyelini değerlendirmek istiyoruz. Hindistan’ın yalnızca yüzde 5’i zengin olsa bile bu, Türkiye nüfusundan fazla bir kitleye denk geliyor. Farklı kültürlere hitap edecek sosyal alanlar oluşturmalıyız.
Trabzon’un pahalı oluşu turizmi etkiliyor mu?
Trabzon’da yaşam maliyetleri bölge illerine kıyasla daha yüksek. Türkiye genelinde de artan fiyatlar, turizmi olumsuz etkiliyor. Turistleri daha uygun fiyatlarla şehrimize çekebilmek için hem ekonomik düzenlemeler yapılmalı hem de alternatif turizm türleri geliştirilmelidir. Doğa, kültür veya spor turizmi gibi alternatiflerle çeşitliliği artırarak hem ziyaretçi sayısını artırabilir hem de şehre daha geniş bir kitleyi çekebiliriz.
Trabzon’a turist çekmek için alternatif turizm türlerine odaklanıyorsunuz…
Sağlık turizmi kapsamında Tiflis ve Gürcistan’dan hasta kabulü için çalışmalarımız devam ediyor. Ayrıca 15 Mayıs’tan itibaren başlayacak Özbekistan-Trabzon direkt uçuşları bu anlamda büyük bir fırsat sunuyor. Bu uçuşlar yalnızca turizm değil, aynı zamanda ticaret için de önemli. Trabzonlu iş insanlarının Özbekistan’da inşaat ve gıda sektörleri başta olmak üzere birçok alanda iş fırsatlarını değerlendirebileceğini düşünüyoruz.
Soçi’den Trabzon’a feribot seferleri uzun zamandır gündemdeydi. Son gelişmeler neler?
Mart’ın 12’sinden itibaren Tiflis ve Soçi’den Trabzon Limanı’na yolcu taşımacılığı için feribot seferleri başlatacağız. Bu seferler, özellikle alışveriş turizmini canlandırmak açısından önemli bir adım olacak. Gelen turistler sadece oteller ve restoranlar için değil, aynı zamanda şehirdeki ticaret ve alışveriş faaliyetleri için de ekonomik bir katkı sunacak. Bu feribot seferleri, hem turizm gelirlerini artıracak hem de şehrin ekonomik dinamizmine katkı sağlayacak.
Trabzon çikolatası başarılı bir tanıtımla etkili oldu. Bu serüveni anlatır mısınız?
Dubai çikolatasını örnek alarak, Trabzon markası altında yerel bir çikolata üretimi başlattık. Seyyare Hanım’ın aktif çalışmaları ve bir okulla yaptığımız ortak projeler sayesinde hem üretim kapasitemizi artırıyor hem de kadın girişimcilerin sektöre katılımını teşvik ediyoruz. Amacımız, Trabzon çikolatasını ulusal ve uluslararası pazarda tanıtmaktır. Bu projeyle, hem tarım ürünlerimizin değerini artırmayı hem de Trabzon’u yeni bir sektörle buluşturmayı hedefliyoruz.
Fındık üretimi konusunda giderek düşen bir ivmemiz var. Neler söylemek istersiniz?
Fındık üretiminde ciddi bir düşüş gözleniyor. Bunun en önemli sebepleri arasında bahçelerin yaşlanması ve bakımsızlık yer alıyor. Eskiden 5-6 ton üretim yapılan bahçelerde bugün ancak 1,5-2 ton ürün alınabiliyor. Bakım eksikliği, ilaçlama yetersizliği ve kahverengi kokarca gibi zararlılar bu durumu daha da kötüleştiriyor. Ancak Karadeniz tarımı için fındık vazgeçilmez bir ürün.
Bu nedenle, fındığın alternatif tüketim alanlarını artırmayı hedefliyoruz. Tuzlu, şekerli ve baharatlı fındık gibi yeni ürünlerle pazara farklı bir boyut kazandırmayı planlıyoruz. Bu tür ürünler hem yerel hem de uluslararası pazarda Trabzon fındığını daha cazip hale getirebilir. Kadın girişimcilerimiz de bu alanda önemli roller üstleniyor ve yeni projeler geliştiriyoruz. Bu çalışmalar hem fındığın değerini artıracak hem de üreticiyi destekleyecek çözümler sunacaktır.
Kokulu üzüm ekimi ve endemik bitkilerle ilgili hedefleriniz nelerdir?
"Kadına Tarım Eli" projesiyle kadın girişimcileri tarım sektörüne kazandırmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda, Organize Sanayi Bölgesi’nin sağlık koruma bandında 20 dönümlük bir alanda kokulu üzüm ekimine başladık. Şu anda 8 dönümlük kısmı tamamlandı ve bu üzümlerin toplanması, işlenmesi ve satışı için altyapı oluşturuldu. Ayrıca, kadın girişimcilerimiz endemik bitkiler ve bölgenin değerli ürünleri üzerinde çalışmalar yürütüyor.
Trabzon’da çay ve fındık dışında herhangi bir alternatif ürün var mı?
Karayemiş gibi kıymetli ve sağlık açısından faydalı ürünleri ön plana çıkarmayı hedefliyoruz. Amacımız, tarımı sadece çay ve fındık gibi ürünlerle sınırlı bırakmayıp alternatif tarım projeleriyle çeşitlendirmek. Bu süreçte kooperatife araç desteği sağlayarak katkıda bulunduk. Bu tür projelerle kırsal tarımı canlandırmayı ve yerel ürünlerin üretimini artırmayı amaçlıyoruz. Bu yaklaşım, hem bölge ekonomisine katkı sağlayacak hem de kırsaldaki üreticiyi destekleyecek.
Trabzon’da mevcut dört OSB’nin ardından beşinci OSB’nin tekstil, somon balığı işleme ve yan sanayi faaliyetleri için planlanmasıyla ilgili hedefleriniz nelerdir?
Somon balığı yetiştiriciliği ve işleme alanında ciddi bir potansiyel var. Bu sektör, ihracat ve gelir açısından hızla büyüyor. Planladığımız yeni OSB’lerde sadece balık işleme değil, balık yemi üretimi ve balık artıklarıyla gübre gibi yan ürünlerin değerlendirilmesi için tesisler oluşturmayı düşünüyoruz. Böylece, sanayi ve tarımı bir araya getirerek hem istihdam yaratmayı hem de bölgenin ekonomik büyümesine katkı sağlamayı hedefliyoruz.
Yatırım Adası’nda gelinen son durum nedir?
Yatırım Adası, Trabzon’un uzun süredir gündeminde olan, 2.700 dönümlük bir alanda planlanan önemli bir proje. Projenin tüm izinlerini alarak yıllık kira bedelini ödedik ve Milli Emlak’tan alanı kiraladık. Ancak dolgu maliyetinin yaklaşık 18 milyar TL olduğu hesaplanıyor. Devlet desteği şart. Yatırım Adası, Trabzon için stratejik bir öneme sahip ve hayata geçmesiyle şehrin ekonomik vizyonunda önemli bir sıçrama yaratabilir.
Samsun-Sarp Demiryolu projesi Trabzon için büyük bir öneme sahip. Bu proje ile ilgili gelinen aşama nedir ve zorluklar hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Samsun-Sarp Demiryolu, Trabzon ve bölge ekonomisi için stratejik bir proje. Daha önce Erzincan-Trabzon Demiryolu gündemdeydi, ardından Rize, Trabzon ve Giresun bağlantıları planlandı. Bu süreçte herkesin taleplerine uygun bir proje şekillendi ve deyim yerindeyse herkesin gönlü alındı. Samsun’dan Sarp’a kadar uzanacak bu raylı sistemin, bölgeyi İç Anadolu’ya bağlayarak ekonomik ve lojistik anlamda önemli katkılar sunacağına inanıyoruz.
Peki raylı sistem hakkında neler düşünüyorsunuz?
Raylı sistem projeleri planlanırken, sadece altyapı yatırımı değil, ekonomik ve lojistik getirileri de detaylı bir şekilde değerlendirilmelidir. Trabzon gibi bir şehirde, raylı sistemin uygulanması en az 5 yıl sürecek bir proje. Ancak, bu tür büyük yatırımların fizibilitesi net bir şekilde ortaya konulmalı. Örneğin, taşınacak yük miktarı veya yolcu kapasitesi belirlenmeden yapılan bir yatırım, kaynak israfına yol açabilir. Trabzon’un mevcut nüfus ve ihtiyaçları göz önüne alınarak daha akılcı çözümler geliştirilmesi gerekiyor. Her projede olduğu gibi, getirilerin doğru analiz edilmesi öncelikli olmalı.
Peki ya Güney Çevre Yolu hakkında görüşleriniz nelerdir?
Trabzon için en acil ihtiyaçlardan biri Güney Çevre Yolu’dur. Şehirde alternatif yolların olmaması nedeniyle trafik kazaları veya yoğunluk durumlarında ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Güney Çevre Yolu’nun Samsun’dan Sarp’a kadar uzanacak bir otobanla entegre edilmesi ve yanına demiryolu eklenmesi ise bölgenin lojistik ve ulaşım altyapısını güçlendirecektir. Bu nedenle, çevre yolunun yapılması şehir için bir elzemdir ve bu projeye bir an önce başlanmalıdır.
Dünya Ticaret Merkezi olarak adlandırılan alanın mevcut durumu nedir?
Dünya Ticaret Merkezi, geçmişte Trabzon’a bir fuar merkezi kazandırmak amacıyla tahsis edilmiş bir alandı. Bu bölge, İstanbul Ticaret Odası ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi ortaklığıyla planlanmıştı. Ancak, fuar alanı maalesef yıkıldı ve alan bir Arap yatırımcıya devredildi. 2019 yılında teslim edilmesi gereken bu alan, halen mahkeme sürecinde. Bu nedenle Trabzon şu anda bir fuar alanından yoksun. Bu bölgeye katkı sağlamak için bir fuar merkezine kesinlikle ihtiyaç var. Bu konuda hem yerel yönetimlere hem de Dünya Ticaret Merkezi’ne baskı yaparak, alanın yeniden fuar merkezi olarak planlanması gerektiğini savunuyoruz.
Trabzon’da yaylalardaki çarpık yapılaşmanın önüne geçmek ve doğayı korumak ve yayla turizmini ön plana çıkarmak adına ne gibi çözümler öneriyorsunuz?
Yayla turizmi Trabzon’un en önemli değerlerinden biri, ancak maalesef yaylalardaki çarpık yapılaşma bu doğal güzellikleri ciddi şekilde tehdit ediyor. Yaylaların büyük bir kısmı milli emlak ya da mera arazisi statüsünde olmasına rağmen, kaçak yapılaşma hızla artıyor. Bu sorunun çözümü için, devletin daha sıkı denetimler yapması gerekiyor. Yapılacaksa da doğaya uygun taş binalar devlet eliyle inşa edilerek hak sahiplerine tahsis edilebilir.
Trabzon’un gastronomi turizmi hakkında ne gibi projeleriniz var?
Trabzon’un yöresel mutfağı ve coğrafi işaretli ürünleri, hem tarihi hem de kültürel değerlerimiz açısından büyük önem taşıyor. Amacımız, her ilçeye özgü bir coğrafi işaretli ürün kazandırmak. Akçaabat köftesi, Sürmene bıçağı, Vakfıkebir ekmeği, Tonya tereyağı, Yomra elması gibi ürünlerimiz coğrafi işaret alarak ulusal ve uluslararası tanınırlık kazandı. Şu an Araklı fındığı, Çarşıbaşı keşanı, Çaykara lahanası ve diğer yöresel ürünler üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. Bu süreçte belediyelerle iş birliği yaparak teknik destek sağlıyoruz.