// Karadeniz ÖZEL // Furkan YİĞİT // Trabzon ve Doğu Karadeniz bölgesi son yılların en yoğun turizm dönemini yaşıyor. Özellikle Trabzon bu noktada tercih edilen şehirlerin başında geliyor. Kentlere giriş yapan döviz, bölge ekonomisine büyük katkılar sağlarken, özellikle Körfez ülkelerinden gelen turistler Alışveriş Merkezleri, kafeleri, otelleri dolup doldurup taşırdı… Pek tabi bunların yanında kamuoyu da bir çok konuyu tartışmaya başladı. Kamuoyunun yanıt aradığı sorulara cevap bulmak için harekete geçen Karadeniz Gazetesi, “Ortadoğu’dan kentimize gelen Arap turistler, Trabzon’dan toprak satın alabiliyor mu?, Hangi Ortadoğu ülkeleri Trabzon ve çevre illeri tercih ediyor? Şehrin altyapısı yaşanan turizm patlamasını kaldırabiliyor mu?, Trabzon’da gayriresmi turist konaklatan yerler var mı?” gibi kritik sorunların hepsi ve daha fazlasına cevap aradı… Cevapları bulmak için ilgili Sivil Toplum Kuruluşları ve resmi kurumların kapısını çalan gazeteniz Karadeniz, birçok bilgiye ulaştı.

İşte Trabzon’da Arap turizmi gerçekleri…

TURİZM İŞLETMECİLERİ VE SEYAHAT ACENTALARI DERNEĞİ BAŞKANI ÇAVGA:

3 HAVALİMANI VAR BİLET YOK!

TİSAD Başkanı Murat Çavga: Trabzon’da ve bölge illerde altyapı eksikliği var. Mesela 270 kilometrelik sahil şehiridimizde 3 havalimanı var ama vatandaş İstanbul’dan Trabzon’a gelmek için 1 hafta bekliyor…

Turizm İşletmecileri ve Seyahat Acentaları Derneği (TİSAD) Başkanı Murat Çavga, Trabzon’un sosyo-ekonomik ve şehirleşme yönünden turizme hazır hale getirilmesi gerektiğini söyledi. Turizme yönelirken, yerel halkın yaşam alanının kısıtlanmaması gerektiğini ifade eden Çavga, uçak biletlerinde yaşanan sorunla ilgili de önemli açıklamalarda bulundu. Çavga, “Bölgemizde 3 havaalanı bulunuyor fakat bir kişi İstanbul’a gitmek için neredeyse 1 hafta bekliyor. Uçak sayısı seferleri biran önce artırılmalı” dedi. Çavga kayıt dışı konaklama noktalarıyla ilgili de dikkat çeken mesajlar verdi. İşte Çavga’nın o açıklamaları:

TRABZON’U TERCİH EDEN ÜLKE İNSANLARI

-Trabzon’u genel olarak hangi Ortadoğu ülkeleri vatandaşları tercih ediyor?

Ortadoğu’dan çok sayıda turist ağırlıyoruz. Suudi Arabistan, Ürdün, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Katar başı çekmek üzere bu ülkelerden kentimize turistler geliyor.

İÇ VE DIŞ HATLARDAN GELENLER

-Kente günde ortalama kaç turist geliyor?

Geçen hafta Valiliğin yaptığı açıklama göre Dış hatlardan 25 adet uçak Trabzon’a iniyor. Bundan 3 adeti Avrupa’dan geri kalanlar ise Ortadoğu’nun çeşitli ülkelerinden geliyor. Bunun yanına ek olarak iç hatlardan aktarmalı uçuşlarla gelen misafirlerimiz var. Buna şöyle oluyor; turist önce Antalya’ya veya İstanbul’a geliyor, oradan da Trabzon’a devam ediyor. İç hatlardan gelen yolcu sayısını belirlememiz mümkün değil. Bu bugüne kadar nasıl belirlendi derseniz; örneğin dış hatlardan gelen rakamlar alındı, iç hatlardan da 30 uçak geliyorsa İstanbul’dan buraya bunun yüzde 50’si Ortadoğulu turist olarak baz alındı. Daha önce verilen rakamlarda bu şekilde hesaplanarak verildi.

BİNLERLE İFADE EDİLİYOR

-Trabzon’da gayriresmi, apart otel sayısı kaç?

Bununla alakalı bir rakam vermemiz mümkün değil. Fakat daha önceki yıllarda yapılan bazı çalışmaları referans alarak söyleyecek olursak; şuanda binlerle ifade edilebilen günlük verilen kiralık daireler var, tesisler var.

KAYIT DIŞI, KAYIT İÇİ KARMAŞASI VAR

-Kayıt dışı konaklamayla mücadele edilebilir mi?

Kayıt dışı sadece konaklamada değil; birçok iş kolunda bu durum yaşanıyor. Bunu engellemek için etkin bir denetimle bunun önüne geçilebilir. Özellikle konaklama durumda kayıt dışı nedir, kayıt içi nedir yıllardır bunun karmaşasını yaşıyoruz. İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı olmayan işletmeleri şuanda sistem kayıt dışı olarak görüyor. İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı olmayan işletmelerde diyor ki; ‘bizim vergi levhamız var devlet bizden vergi alıyor. Emniyet bize Kimlik Bildirim Sistemi kurmuş biz sistemimizi turiste göre lüks yapmışız… Biz kayıp kaçak olsak emniyet bizi alır vergi dairesi ceza keser. Ben kaçak değilim’ diyor. Fakat sisteme bakılınca bu tür tesisler için İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı da gerekiyor. Biz Trabzon’da bunun kargaşasını yaşıyoruz. Kim kayıt dışı kim kayıt içi bunun adını henüz koymuş değiliz. Etkin bir denetimle birlikte bunun önüne geçilebilir.

YILLARDIR ÇÖZÜLEMEYEN PROBLEM

-Bölgemizde Trabzon, Ordu-Giresun, Rize-Artvin Havalimanları var… Fakat son zamanlarda yoğunluk nedeniyle vatandaş uçak bileti bulamaz duruma geldi. Bununla alakalı neler söylemek istersiniz?
Aslında bu durum, bölgenin yıllardır çözülemeyen problemi. Rize ve Ordu açılmadan önce Trabzon bölgeye hizmet eden bir havalimanı idi… Çevre illerde havaalanı açılınca Trabzon’da fiyatlar düşer, bilet bulmakta kolaylık olur diye düşünmüştük. Ancak enteresan bir durumla karşı karşıya kaldık. Rize Pazar’da bir havalimanı var Trabzon’a 120 kilometre, Ordu’da bir havalimanı var Trabzon’a 150 kilometre… 270 kilometre sahil şeridimiz de3 havalimanı olmasına rağmen bugün İstanbul’dan Trabzon’a gelmek bir hafta boyunca imkansız. Röportajı yaptığımız anda kontrol ettiğimizde Ağustos’un 7’sine ekonomi sınıfında yer olmadığını görüyoruz.

TURİZM SOSYAL HAYATA

Turizm yoğunluğu var, esnaf para kazanıyor buraya kadar güzel. Biz bu turizm hareketliliğini sağlarken yerel halkın yaşam konforuna müdahale ettiğimiz anda sorunlar başlıyor. Bugün hastası, cenazesi veya özel işi olan bir vatandaş İstanbul’a anlık gitmeye çalışsa bir haftadan önce gidemiyor. Bu durumda da ne oluyor; turizm sosyal hayata müdahale ediyor. Bunun çözümü mümkün mü? Evet mümkün…

KISA SÜREDE ÇÖZÜLMELİ

Trabzon’dan günde yaklaşık ortalama 15 uçak İstanbul’dan Trabzon’a geliyor; Rize ve  Ordu’ya da 6’şar uçak bu kentlerimize sefer düzenliyor. Bu sorunu çözebilmek için sefer sayılarını ve uçak yolcu kapasitelerinin artırılması gerekiyor.  Bizim şuanda turizm hareketliliğimiz Antalya’dan, Muğla’dan çok değil. Bugün baktığımızda İstanbul’dan Antalya’ya veya Muğla’ya bir kişi istediği zaman uçak bileti bulabiliyorsa bunun aynısı Trabzon’a da uygulanmalıdır. Bu durum manidar ve tuhaf bir durumdur. Sorun kısa sürede çözülmelidir.

TURİZMDE ALTYAPI EKSİK

-Zaman zaman yerli ve yabancı turistlerin karşı karşıya geldiği kamuoyuna yansıdı. Trabzon ve bölge iller sosyal medyada ‘Arap şehri’ olarak lanse edilmek istendi. Bu konuyla ilgili neler söylemek istersiniz?
Biz Trabzon olarak misafirperver yapıya sahibiz. Trabzon insanı turistin dinine, ırkına, diline bakmaz. Bizim sorunumuz; az önce bahsettiğimiz uçak seferleri konusunda olduğu gibi… Biz turizme kapılarımızı açarken eğer yerel halkın yaşam konforunda bir azalma sebep oluyorsak; burada yerel halkla-turist karşı karşıya geliyor. Aslında kişilerin muhatabı turistler değil. Buna şöyle bir örnek veriyim; mesela Trabzonspor’un bir maçı olduğu zaman şehirde; saatlerde trafik kuyruğu oluyor. İnsanlar isyan ediyor. Ama burada insanlar Trabzonspor’a isyan etmiyor. Hastası olan, acil işi olan adam o maç trafiğinden etkilenerek o gün bir sitem ediyor.

BU SEBEPLERDEN İSYAN EDİYORLAR

Böylelikle bizim altyapı eksikliğimiz ön plana çıkıyor. Şimdi Uzungöl’e, Sümela’ya, köyüne giden, şehir merkezinde arabasıyla giderken trafiğe takıldığı zaman bu trafiğin sebebinin turistler olduğunu düşünüyor. Böyle olunca da yerli vatandaş turistle karşı karşıya geliyor. Bizim vatandaşımızın mağduriyetine engel olamıyorsak, burada insanlar isyan ediyor… Bir kentte turizm yapılacaksa bunun bir altyapısı olması gerekir. Hem şehirleşme anlamında hem de sosyo-ekonomik anlamda… İnsanlar şöyle düşünüyorlar, ‘Araplar geldi fiyatlar yükseldi’ kendi alım gücü düşen vatandaş bu noktadan hareket edince bir karşı karşıya gelme durumu yaşanabiliyor. Konu aslında tamamen şehirleşme ve sosyo-ekonomik altyapıyı geliştirmeyle alakalı… Biz turizm yaparken, yerel halkı mağdur etmememiz gerekiyor.

TRABZON İNŞAATÇILAR ODASI VE FAAL EMLAKÇILAR DERNEĞİ BAŞKANI AYHAN TAFLAN:

ARAZİ SATIŞLARI KANUNA TAKILDI

Trabzon İnşaatçılar Odası ve Faal Emlakçılar Derneği Başkanı Ayhan Taflan, Arap turistlerin araziden çok daire satın aldıklarını söyledi. Arap’ların toprak da almak istediğini ancak kanuna takıldıklarını altını çizdi
Trabzon İnşaatçılar Odası ve Faal Emlakçılar Derneği Başkanı Ayhan Taflan, Arap turistlerin ‘kentte çok sayıda araziye sahibi oldukları’  düşüncesinin aksine 2005’te kabul edilen Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu nedeniyle Arap’ların Trabzon’da toprak satın alamadıklarını söyledi. Taflan, “Körfez ülkelerinden gelen turistlerce Trabzon’un ilk keşfedildiği dönemde daha çok arazi satın aldıklarını söyleyebilirim. Ancak Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında mevzuatlar değişince her yer satılamaz hale geldi. Bu nedenle turistler araziden çok daire satın almaya yönelmiştir” dedi.

İŞTE YAŞANANLAR

Sözlerine şöyle devam eden Taflan, “Bölgesel olarak baktığımızda Uzungöl’ü çok seven Arap turistler genellikle şehrin doğu tarafında; yani Kaşüstü, Yalıncak, Yomra’da daire almayı tercih ettikleri görüldü. Kısmen de olsa yatırımlarını batı ve güney bölgelerini değerlendiriyorlar. Buradaki sıkıntı şu; vatandaş evini kiraya verecek 3 ila 4 bin TL’ye… Arap turist yoğunluğundan sonra şu algı oluştu, ‘ben evimi kiraya verip, ayda 4 bin TL almaktansa günlüğü 4 bin TL’den evimi kiraya vereyim’ Konut satışlarında da zaman zaman bu tür durumlarla karşılaşılabiliyor…”

TÜRK VATANDAŞI DAİRE BULAMIYOR

Daire satışlarına ilişkinde önemli mesajlar veren Taflan şöyle konuştu: Türk vatandaş konut alacak fakat yabancılar da aldığı için rakamlarda yüksek. Yerli vatandaşımızın alım gücü olmadığı için yerli tüketiciye bu durum olumsuz bir şekilde yansıyor. Öyle bir noktaya geldi ki yaz sezonundayız gençlerimiz evlenecekler ne satılık ne kiralık ev bulamıyorlar. Tayini şehrimize çıkanlar makul fiyata kiralık daire bulamıyor.”

TRABZON’A YAPILAN UÇAK SEFERLERİ SAYISI

Bölgede patlayan Arap turizmi nedeniyle kente önemli ölçüde döviz girişi oldu. Peki
Trabzon Havalimanı’na yurt dışından günde ortalama kaç uçak seferi yapılıyor… Edinilen bilgiye göre dış hatlardan Trabzon’a günde 25 uçak seferi yapılıyor.  İç hatlarla birlikte bu rakam ortalama 75 uçak seferine ulaşıyor.

İŞTE YURT İÇİ DIŞINDAN UÇUŞ YAPAN FİRMALAR

Pegasus, THY, Anadolu Jet ve Sun Exspers’in gibi firmalar uçuş gerçekleştiriyor. Yurt dışından yapılan uçuşlar ise; THY, Flydubal, Air Arabia, SalamAir, Pefasus, Flay Baghdad adlı firmaları yükleniyor.

HANDİ ÜLKELERDEN YOLCULAR GELİYOR?

Kuvvet, Dubai, Riyad, Erbil, Umman, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Tel/Aviv, Düseldorf, Baghdad, Amman, Bahreyn, Ürdün, Amsterdam, Umman ve Cidde’den yolcu gelmekte. Ayrıca Libya, Lübnan ve Filistin’den de az sayıda turist Trabzon’a gelmektedir.

ZİYARETÇİ SAYISI

Trabzon’a 1 Ocak-31 Temmuz tarihleri arasında 147 bin 701 yabancı turist giriş yaparak kenti ziyaret etti. Bugünlerde ise iç ve dış hatlar olmak üzere Trabzon’a günde 5 bin civarında turist gelmekte.

OTEL VE APART SAYISI KAÇ?

Trabzon genelinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na kayıtlı 87 otel bulunmaktadır. 280 adet ise belediyeden basit konaklama belgesi alan apart gibi konaklama noktaları yer almaktadır. Bunun haricinde şahısların kendi mülklerini de apart olarak yabancı turistlere kiraya verdikleri bilinmekte bu sayının da bin 600 civarında olduğu söylenmektedir.  Trabzon’da turizm işletmeli tesislerin yatak sayısı 11 bin 171’dir.

GELİŞ NEDENLERİ…

Turizm Müdürlüğü’nün tespitlerine göre Körfez ülkelerin Trabzon ve bölgeyi tercih etme sebepleri; yayla, dere, deniz, nehir, yeşillik alanların geniş olması. Genellikle kentin doğusunda yerleşen Arap turistler bir yandan AVM, Plaj, mağazalara ve lokantalara yakın olurken diğer yandan da doğaya hızla ulaştıkları için kent merkezini tercih etmektedirler.