Rize’de 2. sürgün yaş çay alımları yine sancılı başladı.

Şu bir gerçek ki, bu yıl yaş çay mevsimin getirdiği bir yağmur, bir güneş birlikteliği altında oldukça bereketli. Geçen yıllara
göre yaş çay bu sezon çok daha gür ve Allah verdikçe Rizeliye vermeye devam ediyor.

Çay taban fiyatı 2 lira 45 kuruş olmasına rağmen bölgemizde 1 lira 80 kuruşa kadar çay alan özel çay fabrikaları bulunuyor.

Burada hem ÇAYKUR hem de oda başkanları müstahsili uyarıyor. Ne diyorlar?

"Ucuz fiyata çayınızı satmayın!"

Yani kısaca özel sektöre ucuz fiyata çayınızı satmayın diyorlar.

Adı üstünde, özel sektör. Bu işler arz talep meselesi. Özel sektör fabrika sahibi müstahsilin başına silah mı dayıyor illa ki çayını
bu fiyata bana vereceksin diye? Tabii ki yok öyle bir şey. O zaman gerçekleri yazalım. Her iki taraf için...

Bir kere özel sektör çay almak istemiyor. Nedeni ise finans maliyetleri yüksekliğinden dolayı yaptığı ürünü piyasaya gerçek
fiyatından yansıtmadığından. Ne diyor özel sektör? 'Çayın fazlasını ÇAYKUR alsın' diyor. Yani ekonomik sıkıntı nedeniyle Rize bölgesinde faaliyet gösteren irili ufaklı 80 özel sektör çay fabrikası çay almak istemiyor. İkinci önemli neden ise geçen
yıldan bu yana kuru çaya zam gelmedi. Bu sezon açıklanan fiyata göre yüzde 16 yaş yaprağa zam geldi ama kuru çaya
bir yıldan bu yana zam gelmedi. Kömür zamlandı, işçi maliyeti yüzde 15 zamlandı, ambalaj giderleri yaklaşık yüzde 30 zamlandı,
akaryakıt zamlanırken, buna rağmen kuru çaya zam gelmemesi özel sektörü tedirgin etmeye yetiyor. Hal böyle olunca doğal olarak özel sektör vatandaştan ucuz mal talep ediyor ve vadeli istiyor. Özetle özel sektör son bir yıl içinde artan maliyetler karşısında kuru çaya zam gelmemesinden dolayı haklı olarak tedirgin ve birçok firma banka kredisinden dönüyor ve kredi faizlerinin artmasından
dolayı batma noktasına geldi. 

ACELE EDİYORUZ!

Müstahsil acele ediyor. Unutmamak gerekiyor ki bu çayı bugün topladığın zaman mutlak bir gün içinde satman lazım ama yaş çay dalında bir iki hafta durabilir. Topladığın an elinden çıkarmak için ucuz fiyata satmak zorunda kalıyorsun, yani acele ediyorsun. Müstahsil bu sene iyi bir zam aldı, yüzde 16 gibi. Ama acele ettiği için özel sektörün kapısına gidiyor, özel sektör de haklı olarak geçen sezondan bu yana elinde bulunan kuru çayı satamadığı için nazlı davranıyor ve düşük fiyat veriyor.

RİZELİ BU KADAR ZENGİN Mİ?

2. sürgün yaş çay hasadı bayram sonrası başladı ve bayram ertesi Sarp Sınır Kapısı'ndan 10 bin Gürcü vatandaşı çay toplamak için buraya geldi. Geçen yılki hesaplara göre Rizeli çay üreticisi 350 milyon lira Gürcü vatandaşlara verdi. Bunun hesabı basit. Kapıdan çıkan bir Gürcü vatandaşı ortalama 4 bin 5 bin dolarla ülkesine geri döndü, giren sayı da belli olduğuna göre toplamda 350 milyon gibi bir para komşuya kaydı. Bu paranın üstü var, altı yok. Düşünün bir günlük yevmiye 200 tl’yi buluyor. Biz bu kadar zengin bir millet miyiz?

AİLE TARIMINA DÖNMEK ŞART

Şimdi zurnanın zırt dediği noktaya gelelim ve kapatalım. Bu kadar Gürcü işçi bu bölgeye geldiği an herkes aynı anda Gürcü işçi ile birlikte çayını toplamak istiyor. Tam bu noktada fabrikaların kapasitesi devreye giriyor ve yetmiyor. Yetmeyince ürünün değeri doğal olarak düşüyor ve fiyatlar yerlerde sürünüyor. Oysaki üretici acele etmese, sabırlı olsa bana göre en önemlisi çay bahçelerini eskisi gibi aile tarım bahçesi olarak görsek sorun ortadan kalkacak. Ailece girsek, eskisi gibi imece usulü ortaklaşa çayımızı zaman
içinde toplasak hem açıklanan fiyatta çayımızı satacağız hem de bu para bizde kalacak, Rize ekonomisine girecek. Tam tersi
yıllık 350 milyon lira Gürcü vatandaşın cebine girdiği zaman o paranın bize bir kuruş faydası olmuyor, özellikle Rize esnafına, bölge ekonomisine.

Kısaca bir yandan ağlıyoruz özel sektör çayımızı bu fiyata alıyor diye, diğer yandan çay bahçemize soktuğumuz Gürcü işçilere
para yağdırıyoruz. Dolayısıyla nafile isyan ediyoruz. Aklın yolu bir, çayımızı ailece biz toplayalım, para bizde kalsın ve o çay  bahçelerinin anasını Gürcüler ağlatmasın, bizim bahçeleri kökünden kazıyan Gürcüler aslında kısa zamanda hem ceplerini dolduruyor, uzun zamanda ise bizim çaylıkları geleceğimiz adına mahvediyorlar, bunun yanında ise çayın kalitesi çok düşüyor, bunu da unutmayalım.