Sivrisinekler, dünyadaki en yaygın ve rahatsız edici böceklerden biridir. Peki sivrisinekler neden ısırır? Bu sorunun cevabı sivrisineklerin beslenme ve üreme davranışları ile ilgilidir.
Sivrisineklerin çoğu bitki özü, nektar ve meyve suyu gibi şekerli sıvılarla beslenir. Ancak dişi sivrisineklerin yumurta üretebilmeleri için kana ihtiyaçları vardır. Bu nedenle dişi sivrisinekler, insanlar ve hayvanlar da dahil olmak üzere çeşitli canlılardan kan emer.
Sivrisinekler kurbanlarını ısırmak için nasıl seçerler? Sivrisinekler, kurbanlarını karbondioksit emisyonları, vücut ısısı, ter kokusu ve cilt bakterileri gibi çeşitli faktörlere dayanarak seçerler. Bazı insanlar sivrisinekleri daha çok çeken genetik özelliklere sahip olabilir.
CİDDİ HASTALIKLARA NEDEN OLABİLİR
Bir sivrisinek ısırığı genellikle kaşıntılı, kırmızı ve şişmiş bir yumruya neden olur. Bu reaksiyona sivrisineğin tükürüğünde bulunan antikoagülan ve alerjen maddeler neden olur. Sivrisinek tükürüğü kanın pıhtılaşmasını engelleyerek kanın emilmesini kolaylaştırır. Ayrıca bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olur.
Sivrisinek ısırıkları sadece rahatsızlık vermekle kalmaz, aynı zamanda ciddi hastalıklara da yol açabilir. Sivrisinekler sıtma, dang humması, sarı humma, zika virüsü ve Batı Nil virüsü gibi bulaşıcı hastalıkları ısırdıkları canlılara taşıyabilir ve bulaştırabilirler.
SİVRİSİNEK NASIL UZAK TUTULUR?
Sivrisinek ısırıklarından korunmak için ne yapabiliriz? Sivrisinek ısırıklarını önlemenin en etkili yolu sivrisinekleri uzak tutmaktır. Bunun için aşağıdaki yöntemleri kullanabiliriz:
- Sivrisinek kovucu spreyler, losyonlar veya bileklikler kullanmak.
- Açık renkli, bol ve uzun kıyafetler giymek.
- Sivrisinek teli veya cibinlik kullanmak.
- Sivrisinek yuvalanmasına elverişli su birikintilerini ortadan kaldırmak.
- Sivrisineklere karşı etkili bitki veya yağlar kullanmak (lavanta, nane, limon otu vb.)
Sivrisinek ısırıkları hem sağlığımız hem de konforumuz için tehdit oluşturabilir. Bu nedenle sivrisineklere karşı önlem almak ve ısırma durumunda uygun tedaviyi uygulamak önemlidir.
NEDEN BAZI İNSANLARI DAHA ÇOK ISIRIR
Çevrenizdekilere hiçbir şey olmazken sivrisineklerin saldırısına uğrayan şanssızlardansanız, yeni bir çalışma bunun nedenini açıklıyor. Bilim adamları sivrisinekleri bazı insanlara diğerlerinden daha fazla çeken şeyin ne olduğunu incelediler ve 'sivrisinek mıknatısı' olmakla ciltteki yüksek yağ asidi seviyeleri arasında güçlü bir ilişki buldular.
Sivrisineklerin, insan kurbanlarını vücut ısısı, nefeslerindeki CO2 seviyesi ve vücut kokusu gibi bir dizi duyusal ipucu aracılığıyla takip ettikleri bilinmektedir. Bu alandaki araştırmalar, bu yılın başlarında yayınlanan bir makale de dahil olmak üzere bazı ilginç bilgiler üretti.
Sivrisinek çekiciliğinin yoğun olduğu alanlar
Rockefeller Üniversitesi'ndeki bilim adamları tarafından yapılan bu yeni çalışma, cilt yapısına ve cilt kokusunun sivrisinekleri çekme şekline odaklandı. Katılımcıların ön kollarına, tenlerinin kokusunu alması için naylon kılıflar takıldı, ardından bu kılıflar eşleştirildi ve sivrisineklerin yoğun olarak çekildiği alanlar belirlenerek karşılaştırıldı.
Zika ve Dang Humması gibi hastalıkların birincil vektörü olan Aedes Aegypti sivrisinekleri, her biri bir naylon kılıf içeren iki tüpe yerleştirildi. Sonuç olarak, 64 insan deneğin sivrisineklerden etkilendiği bulundu.
Ekip, denek 33'ün sivrisinekler için diğerlerinden çok daha çekici olduğunu belirledi. Bu konu sivrisinekler için bir sonraki en 'çekici'den dört kat daha çekiciydi ve sivrisinekler için sivrisinekler listesinin en altındaki konudan 100 kat daha çekici olduğu gözlemlendi. Ekibin yaptığı tüm deneylerde sivrisinekler bu konu üzerinde yoğunlaştı.
Daha sonra kimyasal analiz izledi ve daha çekici deneklerin derisinde yüksek oranda bulunan 50 moleküler bileşik ortaya çıkardı. Karboksilik asit adı verilen özellikle yüksek düzeyde yağlı maddelere sahip denekler, sivrisinekleri çeken özel bir koku salgılayarak daha 'çekici' hale geldi.
Cildinizdeki yağ asidi bir mıknatıstır
Çalışmanın editörü Leslie Vosshall, "Cildinizde bu yağ asitlerinden büyük miktarlarda varsa, bir sivrisinek mıknatısı olabilirsiniz" dedi. Anlaşılan sivrisinek mıknatısı olmak kolay geçilecek bir durum değildi. Çalışmaya katılanlardan bazıları birkaç yıl boyunca incelendi ve vücut kokuları, davranışları ne olursa olsun sivrisinekleri çekmeye devam etti.
Bunu takip eden deneylerde, bilim adamları çekici ve daha az çekici insanları ayırt edemeyen sivrisinekler yaratmaya çalıştılar. Burada önemli koku alma reseptörleri yok edilen sivrisinekler yaratıldı. Ancak yine de en sevdikleri kurbanlarını avlayabildiler.
Vosshall, "Amaç, insanlara karşı tüm çekiciliğini yitirecek bir sivrisinek ya da herkese karşı zayıf bir yakınlığı olan ve Denek 19'u Denek 33'ten ayırt edemeyen bir sivrisinek yaratmaktı. Bu muazzam olurdu. Bununla yeni ve geliştirilmiş sivrisinek kovucular üretilebilir. Ancak bu hedefe ulaşılamamıştır.”
Şimdi bilim adamları, kokusunu değiştirmek için cilt mikrobiyomunu manipüle etmenin sivrisinekler üzerinde maskeleme etkisi olabileceğini düşünüyorlar. Ayrıca, bu araştırmanın Anopheles gibi sıtmayı yayan diğer sivrisinek türlerinin test edilmesinin önünü açacağını umuyorlar.