Hasan Karal: “Et üretim düştü, fiyatlar son 5 yılda yüzde 1235 arttı”

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hasan Karal, hem üretimdeki sert düşüşü hem de vatandaşın ete erişiminde yaşadığı büyük zorlukları Meclis gündemine taşıdı. Soru önergesi veren Karal, et fiyatlarının son 5 yılda yüzde 1235 arttığına dikkat çekerek, “Türkiye’de kırmızı et fiyatlarının dünya ortalamasının yaklaşık üç katına ulaşmasının sebepleri nedir? Üretim maliyetlerinin bu artışa katkısı ne ölçüdedir?” diye sordu. DEVA Partili Hasan Karal, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığına soru önergesi verdi.

“5 yılda et fiyatları yüzde 1235 arttı”

Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği verilerine göre, dana karkas etin kilogram fiyatının 2020’de 32,35 TL iken, 2025 itibariyle 432 TL’ye yükseldiğini belirten Karal, bu artışın yüzde 1.235’lik oranla rekor seviyeye ulaştığını söyledi. Buna karşın TÜİK’in 2024 yılı verilerine göre kırmızı et üretiminin geçen yıla göre yüzde 11,7 oranında azalarak 2 milyon 105 bin 895 tona gerilediğinin altını çizen Milletvekili Karal, bu oranın son beş yılın en sert düşüşü olduğunu, 2023 yılına kıyasla yaklaşık 278 bin tonluk bir üretim kaybının yaşandığını vurguladı.

“Türkiye, et tüketimi oranıyla Avrupa ülkeleri arasında son sıralarda yer alıyor”

Yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde Türkiye’de kırmızı et krizine dair endişelerin giderek büyüdüğünü ifade eden Karal, “Et üretimindeki azalış ve fiyatlarındaki bu artış, yalnızca üretici ve piyasa dengesi açısından değil, halk sağlığı ve toplumun dengeli beslenme hakkı açısından da ciddi sonuçlar doğurmaktadır. Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2023 yılı verilerine göre, Türkiye’de nüfusun yüzde 39,1’i iki günde bir et, tavuk veya balık içeren bir öğün tüketememektedir. Et ve hayvansal protein kaynaklarına erişimdeki bu derin eşitsizlik çocukluk çağı gelişimi, yaşlı sağlığı ve genel toplum direnci üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratmaktadır. Türkiye, et tüketimi oranıyla Avrupa ülkeleri arasında son sıralarda yer almakta, ayrıca küresel ortalamalarla karşılaştırıldığında da Türkiye, kırmızı etin en pahalıya satıldığı ülkeler arasında bulunmaktadır” şeklinde konuştu.

“Son beş yılda kırmızı et fiyatlarında yaşanan artışın temel nedenleri nelerdir?”

Milletvekili Karal, Bakan Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle verdiği önergede şu sorulara yanıt aradı:

“1.    Son beş yılda kırmızı et fiyatlarında yaşanan artışın temel nedenleri nelerdir? Bakanlığınız bu artışların denetlenebilirliğini sağlamak adına hangi adımları atmıştır?

2. Türkiye’de kırmızı et fiyatlarının dünya ortalamasının yaklaşık üç katına ulaşmasının sebepleri nedir? Üretim maliyetlerinin bu artışa katkısı ne ölçüdedir?
3. Bakanlığınızın, halkın hayvansal protein ihtiyacını karşılayabilecek, uzun vadeli, sürdürülebilir ve yerli üretime dayalı bir kırmızı et politikası bulunmakta mıdır?
4. TÜİK veya Bakanlığınız bünyesinde kırmızı et tüketiminin düşüş gösterdiğine dair bir araştırma yapılmış mıdır? Varsa sonuçları nelerdir?
5. Et ve Süt Kurumu’nun son beş yıldaki piyasa müdahale alımları ve satışları ne kadardır? Bu müdahaleler fiyatları dengelemek için yeterli olmuş mudur?
6. İthalat yoluyla kırmızı et fiyatlarının dengelenmesi kapsamında son beş yılda canlı hayvan ve kırmızı et ithalatına ne kadar kamu kaynağı ayrılmıştır?
7. Dar gelirli vatandaşlara yönelik kırmızı et erişimini kolaylaştırmak için herhangi bir sosyal destek programı planlanmakta mıdır?”