Kostaki ve Nemlioğlu aileleri  Osmanlı tebasında aynı ülkenin yurttaşları. Osmanlı İmparatorluğu'nun Trabzonlu vatandaşları.

Kostaki Rus asıllı Rum.

Nemlioğulları Kafkasya kökenli Türk bir aile.

Kostaki ve ailesi Hrıstiyan. 

Nemlioğulları Müslüman. 

Her iki aile tüccar. İş insanları.

Zamanın ithalat ihracat yapan şirket sahipleri.

Kostaki aynı zamanda banker.

Osmanlı İmparatorluğunun zor yıllarında Trabzon ekonomisinin önde gelen isimleri.

Her ikisinin de yüzü Avrupaya dönük.

Ticareti Trabzon merkezli yapıyorlar.

Trabzon onlar için dünyaya açılan bir liman kenti.

Zamanın devlet anlayışı her iki aileye de ayrım gözetmeksizin ne soyuna ne de inancına bakmaksızın ticari  faliyetlerinde ayrım gözetmemiş. Dönemin en varlıklı aileleri olarak birçok eser bırakmışlar günümüz Trabzon'una.Her iki yapı da özgün bir karaktere sahip.

Geride bıraktıklarıin içinde  halen ayakta kalan Kostaki Konağı ve Nemlioğlu Konağı şu anda kamu hizmeti vermektedir.

İki konağın kaderi Rusların Trabzonu işgali ile aynı sıkıntıyı yaşadı. Kostaki Konağını Rus birlikleri komutanınin karargahı, Nemlioğlu Konağı da işgalciler tarafından hükûmet merkezi olarak kullanılmak için gaspedildi.

Nemlizade ailesi; Mısır'dan Rusya'ya, İran'a, İspanya'ya hatta Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar uzanan bir ithalat ve ihracat zinciri kurmuştu. Nemlizadeler, Osmanlı yönetimi ile dostane ilişkiler içinde ticari faaliyetlerini yürütmüş, devletine bağlı ve her daim devletinin yanında hatta gerektiğinde maddi anlamda yardımcı olmuş bir aile.

Kostaki aynı inanç ve coğrafyanın insanı olarak işgal sırasında Ruslara sempati ile bakarken sonu diğer gayrimüslüm vatandaşlardan çok da farklı olmadı.

Mübadelede o da diğer gayrimüslümler gibi Trabzonu terketmek zorunda kaldı. Tıpkı Balkanlardaki ana topraklarını terk etmek zorunda kalan Türkler gibi.

Kostaki Italyan tarzı yaptırdığı farklı bir mimari üslup ve süslemeye sahip konağını henüz Rus işgali olmadan iflas edince satmak zorunda kaldı.

Konak Zeytinlik Caddesi'nde 1900'lü yılların başlarında (1898-1913) Banker Kostaki Teophylaktos tarafından konut olarak yaptırılmıştı.

Bu bina, Milli Mücadele yıllarında önemli bir rol oynamıştı. Milli Mücadele yıllarında karargah binası olarak kullanılmıştı. 1924 yılında Atatürk’ün Trabzon’u ilk ziyaretinde konaklaması için düzenlenmişti. Atatürk ve eşi Latife Hanım ve beraberlerindekiler 15-17 Eylül 1924 tarihlerinde bu konakta kalmışlardı.

Kostaki Konağı, kalem işleriyle süslenmiş ve özenle işlenmiş bir mimariye sahiptir

Konak daha sonra valilik, müfettişlik binası Kız Meslek Lisesi, müze olarak kullanılmaya başladı.

Nemlioğlu Konağı da  o zor işgal ve muhacirlik yıllarının sıkıntılı zamanlarını  benzer kaderi yaşasa da aile eğitim maksatlı kullanılmak üzere binayı devlete bağışlamıştır.

Birinci Dünya Savaşı olanca yıkımı  ile devam ederken Osmanlı İmparatorluğu her cephede savaşmak zorunda kalmıştı.

Üstüne Trabzon'un işgali de eklenince ticari hayat büyük sekteye uğradı.

Muhacirlik ayrıca tüm toplumun "belini büktü…”

Yeni bir yüzyılın başlangıcında köşkler evler artık sönük birer köy damı gibi renksiz ve zevk vermez halde idi 

O muhteşem kabuller, yemekli müzikli eğlence geceleri, büyük büyük ailelerin bir arada yaşadığı çok odalı konaklar artık insansız ve ürkütücü bir sessizliğe bürünmüştü.

Kostaki savas sonrası yapılan karşılıklı anlaşmalar sonucu mübadil olarak Trabzon'u ve Turkiye'yi terk etti.

Nemlioğulları da eski dünyada kurmuş oldukları ekonomik ve ticari ilişkilerinin yeni dünya düzeninde farklılaşma ve genişleyen aile fertlerinin farklı kulvarlarda yaşama tutunma mücadeleleri sonucu artık Trabzon halkının ağzında kendini olmadığı halde asil ve zengin gösterme çabası içinde olanlara "Nemlioğlu'nun kızı (oğlu) musun?” diye uyarısındaki Trabzona vurduğu damganın bir simgesi olarak  kaldı.

Bu iki bina 19.yüzyılın Trabzon'un birer simgesi ve tüm yaşanmışlıkların tanığı olarak halen kamu hizmetinde bulunmakta.

 Bir yanda farklı inanç ve yaşam ve mimari tarzının simgesi olarak Kostaki Konağı, diğer yanda ise Türk geleneklerine uygun inşa edilmiş zamanın ruhuna uygun haremlik ve selamlığı olan, hizmetçileri, atları seyisleri ile kalabalık bir aile ortamı içinde hayatın sürdürüldüğü Nemlioğlu Konağı....

İşte Trabzon tam da buydu.

Kültürel farklılıkları bünyesinde yaşatan kent, sonrasında yaşanan savaşlar ve işgalle sadece eserleri ile ayakta kalabilen bir mirası günümüze taşıyabildi 

Bu iki bina tarihi geçmişiyle kadar Trabzon'un farklı medeniyetleri bünyesinde yüzyıllar boyunca taşıdığı gerçeğini yansıtan birer simge olarak korunmaya devam edilirken fonksiyonel hale getirilmeli.

Kostaki Konağı Müze olarak hizmet vermek üzere restore edilmekte. 

Nemlioğlu Konağı da geçmiş yüzyılın entelektüel Türk tüccar eşraf ailesi olarak Trabzon'a bıraktığı izleri ile aile tarihini de yansıtan, Trabzon'un belini büken Muhacirlik ve işgal yılları ile Milli Mücadeledeki yaşanmışlıkları tematik bir KENT Müzesi haline getirilmesi ile yakın kent tarihine ışık tutacaktır.