ABD siyasi tarihi, eşine ender rastlanır bir seçim yarışı ve sonucuna Cumhuriyetçi aday Donald Trump'ın zaferiyle bir kez daha şahit oldu.
5 Kasım’da ABD’de gerçekleştirilen başkanlık seçimlerinde, kritik öneme sahip salıncak eyaletlerin tümünde üstünlük sağlayan Cumhuriyetçi aday Donald Trump, nadir görülen bir başarıya imza attı.
7 SALINCAK EYALETİ DE ALDI
North Carolina, Georgia, Pennsylvania, Wisconsin, Michigan, Arizona ve Nevada’da rakibini geride bırakan Trump, bu eyaletlerde elde ettiği toplam 93 delege ile seçimi kazandı.
Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan sonuçlara göre, "salıncak eyalet" olarak bilinen bu yedi eyaletin tamamında sonuçlar netleşti. ABD seçimlerinde zaman zaman değişen siyasi eğilimleri ve seçmen profilleri nedeniyle kritik öneme sahip olan bu eyaletler, yarışın kaderini belirleyen bölgeler arasında.
ABD SEÇİMLERİNDE SALINCAK EYALETLERİN ÖNEMİ
ABD başkanlık seçimlerinde seçmenler aslında doğrudan başkan adayına değil, destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor.
"Seçiciler Kurulu" olarak bilinen bu sistemde her eyalet, nüfusuna göre belirlenen ve toplamda 538 olan delegeyle temsil ediliyor. Başkanlık koltuğuna oturmak için adaylardan birinin 270 delegeye ulaşması gerekiyor.
ABD seçimlerinde "salıncak eyalet" olarak adlandırılan yedi kritik eyalet ise bu denklemin önemli bir parçası. Küçük oy farklarıyla el değiştirebilen bu eyaletler, seçim sonuçlarını belirleyici bir etki yaratıyor. Bu nedenle, ülke nüfusunun yalnızca yüzde 18’ini barındıran bu bölgelerin başkanlık yarışında kilit rol oynadığı söylenebilir.
2024 seçimlerinde salıncak eyaletler arasında Pensilvanya (19 delege), Georgia (16 delege), Arizona (11 delege), Nevada (6 delege), Michigan (15 delege), North Carolina (16 delege) ve Wisconsin (10 delege) öne çıktı.
Resmi olmayan verilere göre, Trump 50 eyaletten 31’ini kazanarak toplam 312 delegeyle başkanlık yarışını önde tamamladı. Demokrat rakibi Kamala Harris’in delege sayısı ise 226’da kaldı.
TRUMP, BENZER BAŞARIYI GÖSTEREN 5. ABD BAŞKANI OLDU
ABD’nin seçim tarihinde tüm salıncak eyaletleri kazanan ender isimlerden biri olan Trump, bu başarıyla tarihteki bazı diğer başkanlarla aynı kategoride yer aldı. Demokrat Franklin D. Roosevelt, 1936 yılında yapılan seçimlerde Vermont ve Maine dışındaki tüm eyaletlerde rakibi Alf Landon’a karşı zafer kazanarak benzer bir başarıya ulaşmıştı ve tüm salıncak eyaletleri kazanan ilk başkan unvanını almıştı.
Bu tür bir başarıya ulaşan diğer başkanlar arasında ABD'nin 37. Başkanı Richard Nixon, 40. Başkanı Ronald Reagan ve 44. Başkanı Barack Obama da yer almakta.
RAKİBİ HARRIS'TEN 5 MİLYON FAZLA OY ALDI
ABD’nin 47. Başkanı olarak seçilen Trump, rakibi Harris’e yaklaşık 5 milyon oy fark atarak sandıktan zaferle çıktı. Trump, 72 milyon 600 bin civarında oy alırken Harris ise yaklaşık 67 milyon 950 bin oyda kaldı.
Trump, 2020 seçimlerinde rakibi Joe Biden'dan yaklaşık 7 milyon oy daha az almıştı. 2016’daki başkanlık seçiminde ise Trump, Hillary Clinton’dan 3 milyon daha az oy almasına rağmen kritik eyaletlerde gösterdiği üstün performansla 304 delege elde ederek başkanlık koltuğuna oturmuştu.
ABD başkanlık seçim tarihinin en büyük oy farkını yakalayan aday ise yaklaşık 17 milyon 900 bin farkla Richard Nixon olarak kayıtlara geçti. 1972’de, ikinci dönem başkanlık yarışında Nixon, Washington DC ve Massachusetts dışında tüm eyaletlerde zafer kazandı, yaklaşık 46 milyon oy toplayarak Demokrat rakibi George McGovern’a karşı açık bir üstünlük sağladı. Seçiciler Kurulu'nda da 520 delege kazanan Nixon, McGovern’ın 17 delege ile kalmasına karşı büyük bir zaferle seçimi tamamladı.
Cumhuriyetçi Ronald Reagan, 1984 seçimlerinde ikinci dönem başkanlık yarışında yaklaşık 54 milyon 455 bin oy alarak Demokrat rakibi Walter Mondale’e 17 milyon fark atarak seçimlerden zaferle ayrıldı.
Benzer şekilde, ABD’nin 36. Başkanı Lyndon B. Johnson, 1964 seçimlerinde Cumhuriyetçi Barry Goldwater’a karşı 16 milyon oy farkı ile büyük bir üstünlük sağlamıştı.
Açık ara farkla zafer kazanan diğer ABD başkanları arasında 1920’de Warren G. Harding, 1924’te Calvin Coolidge, 1928’de Herbert Hoover, 1932 ve 1936’da Franklin D. Roosevelt, 1980 ve 1984’te Ronald Reagan, 1988’de George H.W. Bush, 1992 ve 1996’da Bill Clinton, 2008 ve 2012’de Barack Obama ve 2020’de Joe Biden, 5 milyon ve üzeri oy farkıyla yerlerini aldılar.
SON 20 YILDA OY ORANLARINDA ÜSTÜNLÜK SAĞLAYAN TEK CUMHURİYETÇİ
Aradan geçen bir dönemin ardından yeniden Beyaz Saray’a dönen Trump, 2004’ten bu yana rakibine oy oranında üstünlük sağlayan ilk Cumhuriyetçi aday olmayı başardı.
2016 seçimlerinde de başkanlık koltuğuna oturan Trump, o dönem 66 milyon oy alan Hillary Clinton’dan yaklaşık 3 milyon daha az oy almasına rağmen Seçiciler Kurulu sistemi sayesinde ipi göğüslemişti. Bu seçimde Trump, 63 milyon civarında oyla 304 delege kazanırken, Clinton 227 delegeyle yarışı kaybetmişti.
Son yirmi yılın seçim verilerine baktığımızda, 2008’de Barack Obama’nın yaklaşık 69 milyon oy toplayarak büyük bir zafer kazandığını görüyoruz. Obama, 2012’de oy oranında hafif bir düşüş yaşamasına rağmen, ikinci dönemini garanti altına almayı başarmıştı.
2020’de ise Joe Biden, halk oylarının yüzde 51,3’ünü elde ederek Trump karşısında üstünlük sağlamış ve Beyaz Saray’a çıkmıştı.
