Yemek kartı kullananlar dikkat! 'Tazminatsız işinizden olabilirsiniz'

Yemek kartları iş yeri tarafından çalışanlara veriliyor ancak nasıl ve nerede kullanıldığı da işveren ile işçi arasında zaman zaman sıkıntı yaratabiliyor.

Markette kullanılmayacak iddiası

İşverenler tarafından çalışanlara tahsis edilen yemek kartları market alışverişlerinde de kullanılabiliyor. Ancak marketler yemek kartı ile yapılan alışverişlerde limit uygulamasına başladığı iddiaları gündeme geldi. SGK ise yemek kartıyla market alışverişine limit getirildiği iddialarının doğru olmadığını açıkladı.

Yalnızca yemek yemek için kullanılacaksa uygulanması gereken şartlar

Hürriyet gazetesine konuşan Avukat Zühal Akbel yemek kartı kullanımı konusunda merak edilenleri madde madde anlattı:

İşverenin yemek kartının yalnızca restoranlarda kullanılabileceğine dair talimatının geçerli olabilmesi için bu talimatın yazılı olması şart mıdır, yoksa sözlü olarak verilmiş bir talimat da hukuken bağlayıcı sayılır mı? Zühal Akbel: Bu husus, ispat açısından önemli. Çünkü işçi, kartın hangi alanlarda kullanılacağına dair yeterli bilgilendirme yapılmadığını iddia edebilir. Böyle bir durumda, işverenin bu bilgilendirmenin yapıldığını belgeleyerek ispat yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekebilir. Bu nedenle, işverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarını işçiye teslim ederken, “Yemek kartlarına yüklenen tutarların yalnızca yemek yenmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir” şeklindeki ifadeyi içeren bir belge imzalatmaları veya bu hususu iş sözleşmesine eklemeleri hâlinde, söz konusu kısıtlamayı ispat etmeleri daha kolay olacaktır. Ancak önemle belirtilmelidir ki işçinin yaptığı harcamalar takip edileceğinden, bu durum kişisel verilerin işlenmesini de beraberinde getirir. Bu çerçevede, işverenin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında, işçiden yazılı onay alması gerekiyor.

İşveren hangi koşulda iş sözleşmesini tazminatsız feshedebilir?

Zühal Akbel: Bu soruya yanıt verebilmek için, öncelikle işçi ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinde bu konuyla ilgili açık ve kesin bir hükmün bulunup bulunmadığına bakılmalıdır. Ayrıca, İş Kanunu çerçevesinde, işçinin kartı ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı şekilde kullanıp kullanmadığı da değerlendirilmeli. Zira, İş Kanunu’nun 25’inci maddesi işverene haklı nedenle fesih hakkı tanıyor. Özellikle 25/2. fıkra, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlarda bulunması hâlinde iş sözleşmesinin tazminatsız olarak feshedilebileceğinin altını çiziyor. Ancak bu tür bir fesih işleminde, somut olayın koşulları dikkate alınarak ayrı ayrı değerlendirme yapılması gerekir.

Yanlışlıkla restoran dışında kullanılırsa ne olur?

Zühal Akbel: Bu konuya ilişkin olarak SGK’nın 2022/22 sayılı Genelgesi’nde yer alan “Yemek bedeline ilişkin diğer hususlar” başlıklı bölümde, yemek kartlarına, çeklerine veya kuponlarına yüklenen bedellerin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için bu araçların yalnızca yemek yenmesi amacıyla kullanılması gerektiği açıkça belirtiliyor. Genelgede ayrıca, yemek bedeli adı altında sigortalılara veya onlar adına üçüncü kişilere yapılan ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespiti hâlinde, 5510 sayılı Kanun’un 89. maddesi uyarınca prim kaybının işverenden gecikme zammı ve cezasıyla birlikte tahsil edileceği ifade ediliyor. Bu doğrultuda, yemek kartının amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi ve bu durumun belgelenmesi hâlinde, işverenin geçerli nedenle işçinin iş akdini sonlandırması veya uyarı (ihtar) yoluna gitmesi gündeme gelebilir.

İşçi durumu yargıya taşırsa nasıl bir süreç olur?

Zühal Akbel: Böyle bir durumda, hem İş Kanunu hükümlerinin hem de işçi ile işveren arasında imzalanmış olan iş sözleşmesi ve varsa ilgili taahhütnamelerin detaylı şekilde incelenmesi gerekecek. Yetkili mahkeme; somut olayın koşullarını, dosyada yer alan delilleri, İş Kanunu hükümlerini ve taraflar arasında imzalanan sözleşmenin kapsamını birlikte değerlendirerek bir karara varacak.

İşçi yemek kartı yerine ücret isteyebilir mi?

Zühal Akbel: İşverenin bu husustaki kararı belirleyicidir. İşverenin bu hususu kabul etmek gibi bir zorunluluğu bulunmuyor.