Böyle bir soruya cevap aramaya kalktığınızda, cevabı net ve düzgün verebilmeniz için ekonomi uzmanı olmanız gerekiyor. Ben de bu soruyu; liseden son derece başarılı öğrencim, ekonomi uzmanı “Habertürk Gazetesi ve TV’si ” ekonomi yorumcusu Abdurrahman YILDIRIM’a yönelterek, aldığım cevapları sizinle paylaşıyorum.

“Abdurrahman, Türkiye’de ve Dünya’da döviz neden artıyor?” diye sordum. Bakın Abdurrahman YILDIRIM bu merakımıza nasıl cevap verdi: “Bir malın arzı artarsa fiyatı düşer, arz kısılırsa fiyatı artar. Paranın arzı arttığına göre değeri düşüyor. Kaldı ki, faiz paranın fiyatı. Türkiye’de faiz oranlarının düşük olması ile hem arz artışı hem de fiyat düşüşü, ikisi bir arada yaşandı. Krizi atlatmakta olan ABD şimdi paranın miktarını daraltmaya ve faizini artırmaya hazırlanıyor. Bu da doları Dünya piyasasında değerlendiriyor” diye söze başladı.

Fakat bu arada söz “Petrol fiyatlarının bu kadar düşmesine rağmen” diye devam etti ve şunları söyledi: “Emtia fiyatlarının düşmesi, petrol fiyatlarının hızla gerilemesi, emtia ve enerji ithalatçısı ülke olarak Türkiye’nin yararına olmasına rağmen Ukrayna, Rusya, Irak, Suriye, Mısır, Libya gibi son yıllarda önemli istikrarsızlıklar yaşayan, Türkiye’nin önemli ticaretinin olduğu ülkeler, buralardaki gelişmelere bizim müdahale etme ve yönlendirme şansımız ve gücümüz olmadığından, gelişmelerde Türkiye’nin ihracatı ve turizm sektörü negatif etkilendi. Bu hareket Türkiye’de büyümeyi aşağı çekiyor, cari açığın düşüşünü yavaşlatıyor.

Ekonomik görünümü bozuyor ve Türkiye’nin riskini artırıyor. Bir de son 7 Haziran seçimlerinden sonra iktidar belirsizliği olunca yapısal ekonomik önlemler alınamaz oldu. Ekonominin yol haritası net olarak ortaya konamıyor.” Bu durumun, ekonominin geleceği konusundaki tahminleri engellediğini ifade etti Abdurrahman YILDIRIM. Buna göre yatırımlar, üretim ve tüketim büzülüyor. Bir de yeni bir seçim kararının alınması, belirsizlik sürecini uzattı. “Piyasa bir nebze kendi haline kaldı” dedi. Bu ara, araya girip “Peki, günün ekonomik oynaklığından ve artan döviz fiyatlarından direkt olarak siyaset mi sorumlu?” şeklindeki soruma verdiği cevap ise; “Eğer ekonomileri ve piyasaları tamamı ile siyasetçiler yönetseydi, her şeye onlar hükmetseydi, ‘tek sorumlusu onlardır’ diyebilirdik.

Siyasetçiler hükümette de olsalar, yüzde 100 ekonomiyi yönetemezler. Ekonomilerin kendi saykılları(Döngüleri), trendleri vardır. Üstelik dışa açık yüksek ekonomilerde küresel etkiler çok fazladır. Türkiye ekonomisi de böyledir. Bugün finansal piyasalar üzerinde TCMB kadar ABD Merkez Bankası’nın aldığı kararlar da etkilidir. Kur rejimi serbest dalgalıdır, dışarıdan gelen para son derece önemlidir. Bütün bunlara karşılık siyasetçilerin elbette sorumluluğu vardır. Sonuçta onlar da Ekonomiyi yöneten kesimlerden biridir.

Tek başına TCMB’nın da yapacakları sınırlı kalır. Siyasi belirsizliğe, teröre, jeopolitik risklere, hatta küresel sermaye hareketlerine Merkez Bankası ne yapsın?” Ancak; “Hükümetin varlığı siyasi belirsizliği elbette azaltır, bu da enflasyonun ve döviz fiyatlarının stabilizasyonunu(Dengesini) sağlar” diyor. Beni ve sizleri “Döviz oynaklığı” konusunda aydınlatan Abdurrahman YILDIRIM’a teşekkürlerimi iletirim.