Korona pandemisine ve mesafe kısıtlamalarına rağmen, yaz mevsiminin en sıcak ve en yoğun günlerini yaşadığımız bugünlerde deniz kenarlarını/plajları doldurmaya başladık! Denizin durgun, dalgalı ya da bulanık olması fark etmiyor. Yüzme bileni de bilmeyeni de, yaşlısı da, genci de, çocuklar da her fırsatta ve günün her saatinde denize girebiliyor. Ülkemizde çoğunlukla hiç yüzme eğitimi alınmadan doğal yollarla yüzme öğrenildiği ya da öyle olduğu zannedildiği için her yıl kaçınılmaz, üzücü olaylar yaşanmaya devam ediyor. Maalesef…

Özellikle Karadeniz’de en çok boğulmanın kıyıya yakın, 2-3 metrelik mesafelerde yaşanması ise acı bir gerçek. Bunun sebebi son yıllarda sık duymaya başladığımız RİP/DİP akıntıları ve bu akıntıların plajlarda oluşturduğu çukurlar/hendeklerdir.

RİP akıntısı (Plajda, kıyıdan denize doğru olan bir akıntıdır. İçe çeken akıntı olarak da tanımlanır) çoğu zaman gözle görülemeyen ve fark edilemeyen Karadeniz kıyılarına özel doğal bir kıyı hareketidir. İyi yüzücülerin dahi baş edemeyeceği kadar tehlikeli olabilen bu akıntı karşısında alınabilecek tedbirler ise; yüzme bilmiyorsan denize yaklaşmamak, dikkatli olmak, dalgalı denizden uzak durmak, eğer yakalanıldıysa sakin kalabilmektir.

En çok boğulma vakalarının kıyıya yakın mesafelerde yaşanmasının en büyük nedeni, RİP akıntıları sebebiyle oluşan, kıyıdan bir iki adım mesafede bulunan çukur ve hendeklerdir. Derinliği çoğunlukla bir insan boyundan fazladır. Genişliği de birkaç metre olan bu çukurların devamında yine sığlaşan deniz ise aldatıcı bir görüntü sergiler. Denizin ortasında sığ sularda ayakta duran, eğlenen, yüzenleri görenler bu aldatıcı görüntünün cazibesiyle oraya gitmeye çalışırlar. Eğer yüzme bilmiyorlarsa aniden derinleşen bu çukura düşünce şaşkınlık yaşar ve kurtulmak için çırpınmaya başlarlar. Hendek mesafesi kısa olduğu için çoğunlukla kurtulur veya çevresindeki insanların müdahalesiyle bir şekilde çukurdan çıkar ve durumun ciddiyetinin fakına varır. Ama bazen de bu şaşkınlık paniğe döner ve o kadar kısa mesafede boğulma ihtimalini akıllarına bile getirmeyen insanların gözü önünde şaka yapar gibi çırpınıp bağırarak boğulabilirler. Bu durumun şaka zannedilmesi doğaldır, fakat durum ciddidir. Yani RİP akıntısı olmadan da boğulabilirsiniz.

Bu çukurlara neden olan RİP akıntıları ise en tehlikeli durumdur. Zaten çukura düşen ve panikleyen kişi bir de RİP akıntısına kapılırsa açığa sürüklenir. Akıntının oluştuğu kesimlerde derinlik de devam ettiği için dibe basamayan kişinin kendi çabasıyla kurtulması çok zordur. Burada kişiye müdahale, kıyıya yakın olunduğu için iyi yüzme bilenler ve durumun farkında olanlar için kolaydır. Birkaç hamleyle kurtarma girişimi başarılı olabilir. Ama boğulmak üzere olan kişinin şaşkınlık ve panik durumu da dikkate alınmalıdır. Varsa can simidi, top, suda batmayan malzemeler ve ip gibi unsurlarla müdahale etmek daha doğrudur.

Eğer böyle bir duruma düşerseniz yapmanız gereken sakin olmak ve düzenli nefes alımlarıyla kendinizi kontrol altında tutmaktır. Havayla dolan ciğerleriniz sayesinde su üstünde kalırsınız. Panikler ve hızlı nefes alırsanız ciğerlerinizdeki hava boşalacağından batarsınız.

Kesinlikle akıntıya karşı yüzmeye çalışmayın!

Yapacağınız en doğru yüzme şekli kıyıya paralel yüzerek akıntıdan çıkmaya çalışmaktır. Bunu yapamıyorsanız bırakın akıntı sizi çeksin bir süre sonra bu durum sona erecektir. Sonrasında yüzmeye çalışarak ya da yardım isteyerek insanların dikkatini çekmeye çalışın. Paniklerseniz boğulursunuz/ölürsünüz!..

Bir de dalgalı denizde “Siya gitmek” dediğimiz dalgayla birlikte vücut sörfü yaparak, kıyıya sürüklenme hareketi var ki; eğlenceli olmakla zaman zaman tehlikeli durumlara sebep olan bu duruma da dikkat etmek gerekir. Eğer doğru zamanda dalgayı yakalayamazsanız, dalgayı oluşturan RİP akıntısıyla dibe ya da açığa çekilme ihtimaliniz yüksektir, ya da dalganın üzerinize kırılması suyun içinde dönmenize ve yön algınızın yok olmasına sebep olacağından sonuç üzücü olabilir. Bu hareketi hiç yapmamak ve dalgalı denizden uzak durmak en iyisidir. Dalgalı bir deniz bulanık da olacağından ve dibini de göremeyeceğinizden; yani bilinmeyenleri çok olacağından uzak durmakta fayda var.

Çözüm; yasak olan yerler dahil, sahil boyunca tüm plaj ve olası denize girme noktalarında oluşturulacak Can Simidi İstasyonlarıdır. Denize girme noktalarına yakın; elektrik-telefon direği, korkuluk, ya da oluşturulacak yeni sabit direkler üzerinde, basit aparatlarla tutturulacak ve devamında 25-50 metrelik ip bağlı olan can simitleri bulunan tesislerdir. Bunların üzerine; “Can Simidi İstasyonu”, “Tehlike anında kullanın” gibi uyarıcı yazılarda yazılarak dikkat çekilmelidir. Böylelikle kıyıda gerçekleşebilecek birçok boğulma vakası önlenebilecektir.

Herkese Korona tedbirlerini de unutmadan bol güneşli ve bol denizli bir yaz diliyorum…