TMO’nun 10.5 lira taban fiyatına, müdahale alımlarına hızla devam etmesine ve alım kriterlerini iyileştirmesine rağmen serbest piyasada beklenen hareketliliğin bugüne kadar görülmemesi üreticinin endişeli bekleyişini sürdürüyor... Bugünlerde 10 lira sınırına yaklaşan serbest piyasa fiyatları önceki yıllarda bir ara 17 lira sınırlarını aşmış, 13-15 lira aralığında seyretmişti oysa. Ancak özellikle son iki sezondur, Türkiye üretiminin yüzde 80’ine hakim olan bir tekel var. İsmini söylememe gerek yok.

Herkes zaten biliyor. Bu tekel Türkiye’de yaptığı çikolata yatırımlarını, yine ülkenin en fazla ihracat yapan firmayı da bünyesine katarak destekledi. Hala aynı isimle piyasadan fındık alan ve fındık tüccarlarını kontrol eden bir yapıyla serbest piyasaya hakim olan bu tekelci ele geçirdiği firma eliyle serbest piyasada fiyatları istediği gibi belirliyor. Nasıl mı?

Her gün fındık tüccarlarına ve piyasadan fındık alan fındık manavlarına faks ve mesaj çekerek günün fiyatlarını döviz kuru gibi bildiriyor ve bu fiyatlardan alım yapmalarını sağlıyor. Sisteme dahil olmayan alıcılar da bu fiyatları takip ediyor. Hani bugüne kadar Hamburg'da olduğu iddia edilen, ancak şehir efsanesi çıkan ve bugünlerde Giresun’da kurulan fındık borsası var ya. İşte asıl borsayı adamlar kurmuş.

Ta İtalya’dan, Türkiye’de ise Manisa’dan istedikleri gibi fiyat biçip istedikleri fiyata da fındığı alıyorlar... Şimdi asıl soruyu tekrar soralım: Fındık fiyatları yükselir mi? Yükselir gibi gözükür ama yükselmez. Adamların istediği seviyeye gelir durur. TMO’nun, Fiskobirlik’in ve Giresun’da kurulan spot borsanın etkisi de ancak adamların müsaade ettiği kadar olur. Oluyor da. Tüm müdahale alımlarına ve oluşan tepkilere rağmen ancak 10 lira sınırına gelen fiyatlar bu sınırı ne kadar geçecek önümüzdeki günlerde göreceğiz. Hoş, geçse ne olacak?

Asıl üretici büyük oranda fındığını elinden çıkardı zaten. Bundan sonra artacak fiyatlar kimin işine yarar? Yine tekelcinin ve büyük tüccarların işine tabii. Tonda bir liralık fark 1000 lira yapıyor. 600 – 700 bin ton rekolte var. Varın hesabını siz yapın. Maalesef gerçekler acıdır. Biz sadece üretici olmaya devam ettiğimiz sürece de pek değişen bir şey olmayacaktır. Geriye dönük olarak ihracat rakamlarına bakınız. Üç aşağı beş yukarı hep aynıdır. Fındık 2 lirayken de 17 lirayken de ihracat rakamları aynıydı. Aradaki fark hep üreticinin cebinden gitti/çalındı. Eğer kafa yapısı değişmezse yıllarca da böyle gidecek gibi... Siyasetçi bile bilgisiz... Aslında asıl hatamız bu konulardaki bilgisizliğimiz ve umursamazlığımızdır.

Bunun en güzel örneğini geçtiğimiz günlerde Giresun’a gelen SP Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu’nun, Giresun’da Fındık Borsası ve Fındık Araştırma Enstitüsü’nün olması gerektiği konusunda yaptığı konuşmasıdır. Hadi adam bilmiyor. Adama neden doğru bilgi vermiyorsunuz? Onun bilmemesi normal ama Giresun’daki temsilcilerinin bilgi vermemesi tam bir umursamazlıktır. Eğer biz kendimiz umursamazsak başkaları bizi umursar mı?