Puta tapılabilir, ama onunla kucaklaşılamaz. Bir insanı putlaştırmak da, onunla hemcinsleri arasında sıcak ilişkiler kurulmasını engeller. Baba gibi coşkuyla sevilen bir kurtarıcı, önünde hazırola geçilen bir amire dönüşür.

Mustafa Kemal’in başına geldi bu. Ulusun bağrına basılırken, oluşturulan bir ideolojinin tepesine oturtuldu. Kenan Evren gibi halk düşmanları bile en hızlı ‘Atatürkçü’ geçinir oldular. Nadir Nadi “Ben Atatürkçü değilim” diye yazı yazmak zorunda kaldı.

Baskıcı tek parti döneminin zorbalık ve abartılarına son yıllarda tepki gelmekte. Cumhuriyetimizin kurucusunun çok büyük bir insan (ama insan) olduğunu söyleyen, onu bütün gerçekleriyle tanımak isteyenler haklı tabii. Lakin çok öteye geçerek, o kişiyi alabildiğine küçültmeye çalışanlar gitgide azıtmakta.

Yabancıların ‘debunk’ deyimi var. ‘Fazla yüceltilmiş birini normal boya indirmek, ölçüsü kaçırılmış bir efsanenin balonunu patlatmak’ anlamında. Bunu yapan kişi ‘orijinal yaklaşımlı, sıra dışı, ezber bozan yorumcu’ diye dikkat çekiyor. Ama öyleleri de o yönde ölçüyü kaçırdıkları zaman gerçekleri netleştirmiş değil, çarpıtmış oluyorlar.

***

Askerlik tarihi üstüne bir kitap okurken 1988’de Amerika’nın en büyük amirallerinden William Crowe ile Time dergisinin yaptığı söyleşiye rastladım. “Kahramanlarınız kimler?” sorusuna yanıtı şöyle:

“Muazzam kaynaklara ve üretime sırt dayayarak zafer kazanmak kolaydır. Ben Kemal Atatürk’ün büyük hayranıyım. Çok az kozla ülkesinin yönetimini sultanların elinden çekip aldı, topraklarından Yunanlıları defetti. Bence çağımızın en büyük askeridir.”

Amerika’nın tarihindeki en büyük asker sayılan General Mac Arthur da Atatürk’le konuşmaya Türkiye’ye gelmiş 1932’de. Dünyanın durumunu nasıl gördüğü sorusuna onun aldığı yanıt da özetle şöyle:

“Avrupa’nın geleceği dün olduğu gibi bugün de Almanya’ya bağlı. Orada yetmiş milyondan fazla disiplinli, çalışkan, çok dinamik insan yaşıyor. Millî duygularını ve coşkularını azdıracak biri önlerine düşerse, kendilerine akılsızca dayatılmış olan ‘Versailles’ anlaşmasına baş kaldırmaları kaçınılmazdır. Almanlar İngiltere ve Rusya dışında bütün Avrupa’yı işgal edecek bir orduyu kısa sürede oluşturabilirler. Savaş 1940’dan önce çıkacak. Fransa’nın bugünkü özü yeterli ordu kurmaya uygun değil. Siz tarafsız kalamazsınız. Almanya Amerikan müdahalesi sonucunda yenilecek.”

***

Bir de bu ‘ermiş’ gibi ileriyi gören liderin Onuncu Yıl Nutku’ndan şu sözlere bakın: “Bugün Sovyetler Birliği dostumuzdur, komşumuzdur, müttefikimizdir. Bu dostluğa ihtiyacımız vardır. Fakat yarın ne olacağını kimse bugünden kestiremez. Tıpkı Osmanlı gibi, Avusturya- Macaristan gibi, parçalanabilir, ufalanabilir. Bugün elinde sımsıkı tuttuğu milletler avuçlarından kaçabilirler. Dünya yeni bir dengeye ulaşabilir. İşte o zaman Türkiye ne yapacağını bilmelidir.”

***

Biliyor muyuz?