Harf Devrimi

Türkiye’de 1928’de Harf Devrimi yapıldı. Yaklaşık bin yıldan beri kullanılmakta olan Arap harfleri bırakıldı, yerine Latin harfleri alındı. Daha doğrusu Latin alfabesine dayanan Türk harfleri devrimi her büyük olay gibi çeşitli açılardan ele alındı.
Tarih açısından bakınca görülen Tanzimat döneminde alfabe ya da yazı konusunda bir uyanış başlamış. Arap harflerinin Türk diline uymadığı öğrenilmesi ve kullanılmasının zor olduğu anlaşılmıştır. Bunun üzerine Türkiye’de 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanunun kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi sürecine genel olarak verilen isimdir. Kanun Kasım 1928 günü resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın kabulü ile o güne kadar kullanılan Arap harfleri esaslı Osmanlı alfabesinin resmiyeti son buldu ve Latin harflerine esas olan Türk alfabesi yürürlüğe kondu.
Atatürk ve harf reformu!
Mustafa Kemal de konuyla 1905-1907 tarihleri arasında Suriye’de iken harf devrimi ile ilgilenmeye başladı. 1922 yılında Atatürk Halide Edip Adıvar’la yine yine bu konu hakkında konuşmuş ve böylesi bir değişikliğin sert önlemler getireceğini söylemişti.
Eylül 1922’de Hüseyin Cahit’in İstanbul basın yayın üyelerinin katıldığı bir toplantıda Atatürk’e sunduğu “Latin harflerini neden kabul etmiyoruz?” sorusuna Atatürk; “Henüz zamanı değil” yanıtını vermişti. 1923’teki İzmir İktisat Kongresi aynı yolda bir öneri sunulmuş ancak öneri kongre başkanı Kazım Karabekir tarafından İslam’ın bütünlüğüne zarar vereceği gerekçesiyle reddedilmişti. Ancak tartışma geniş yer bulmuştur.
28 Mayıs 1928’de TBMM 1 Haziran’dan itibaren resmi daire ve kuruluşlarda uluslarararası rakamların kullanılmasına yönelik bir yasa çıkarttı. Ve harf reformu için bir komisyon kuruldu.
Atatürk bu üç ayda olur ya da olmazdı diyerek zaman kaybedilmemesini istedi.
Alfabe tamamlandıktan sonra 9 Ağustos 1928’de Gülhane’deki bir gala gecesinde katılanlara tanıtıldı.
08-25 Ekim tarihleri arasında resmi görevlilerin hepsi yeni harflerin kullanımı ile ilgili bir sınavdan geçirildi. Böylece bütün millet yeni harfleri kullanmaya başladı.
İyi hafta sonları..