Yaz mevsiminin en sıcak ve en yoğun günlerini yaşadığımız bugünlerde deniz kenarlarını/plajları dolduruyoruz. Denizin durgun, dalgalı ya da bulanık olması fark etmiyor. Yüzme bileni de bilmeyeni de, yaşlısı da, genci de, çocuklar da her fırsatta ve günün her saatinde denize girebiliyor. Ülkemizde çoğunlukla hiç yüzme eğitimi alınmadan doğal yollarla yüzme öğrenildiği ya da öyle olduğu zannedildiği için her yıl kaçınılmaz, üzücü olaylar yaşanmaya devam ediyor... Özellikle Karadeniz’de en çok boğulmanın kıyıya yakın, 2-3 metrelik mesafelerde yaşanması ise acı bir gerçek.

Son yıllarda farkına varılan bir diğer boğulma sebebi de RİP akıntısı (Plajda, kıyıdan denize doğru olan bir akıntıdır. İçe çeken akıntı. Dip akıntısı.) olarak bilinen gözle görülemeyen ve fark edilemeyen denizin doğal kıyı hareketlenmesidir. İyi yüzücülerin dahi baş edemeyeceği kadar tehlikeli olabilen bu akıntı karşısında alınabilecek en büyük tedbir dikkatli olmak, dalgalı denizden uzak durmak, eğer yakalanıldıysa sakin kalabilmektir. Neden kıyı? En çok boğulma vakalarının kıyıya yakın mesafelerde yaşanmasının en büyük nedeni; RİP akıntılarının kıyıda oluşması ve bu akıntıların özellikle kumlu plajlarda dalga hareketleri nedeniyle kıyıya paralel çukurlar/hendekler oluşturmasındandır. Bu çukurlar kıyıdan bir iki adım mesafede olup çoğunlukla insan boyunu aşmaktadır. Genişliği de birkaç metre olan bu çukurların devamında yine sığlaşan denizde aldatıcı bir görüntü sergiler.

Çoğu insan tarafından bilinen bu durumu bilmeyenler de oldukça fazladır. Denizin ortasında sığ sularda ayakta duran, eğlenen, yüzenleri görenler bu aldatıcı görüntünün cazibesiyle oraya gitmeye çalışırlar. Eğer yüzme bilmiyorlarsa aniden derinleşen bu çukura düşünce şaşkınlık yaşar ve kurtulmak için çaba göstermeye başlarlar. Hendek mesafesi kısa olduğu için çoğunlukla kurtulur veya çevresindeki insanların müdahalesiyle bir şekilde çukurdan çıkar ve durumun fakına varır. Ama bazen de bu şaşkınlık paniğe döner ve o kadar kısa mesafede boğulma ihtimalini akıllarına bile getirmeyen insanların gözü önünde şaka yapar gibi çırpınıp, bağırarak boğulabilirler. Bu durumun şaka zannedilmesi doğaldır, fakat durum ciddidir. Bizzat yaşadığım tecrübelerle sabittir. Bu çukurlara neden olan RİP akıntıları da en tehlikeli durumdur. Zaten çukura düşen ve panikleyen kişi bir de RİP akıntısına kapılırsa açığa sürüklenir. Akıntının oluştuğu kesimlerde derinlik de devam ettiği için dibe basamayan kişinin kendi çabasıyla kurtulması çok zordur. Burada kişiye müdahale, kıyıya yakın olunduğu için iyi yüzme bilenler ve durumun farkında olanlar için daha kolaydır. Birkaç hamleyle kurtarma girişimi başarılı olabilir. Ama boğulmak üzere olan kişinin şaşkınlık ve panik durumu da dikkate alınmalıdır. Varsa can simidi, top, suda batmayan malzemeler ve ip gibi unsurlarla müdahale etmek daha doğrudur.

Eğer böyle bir duruma düşerseniz yapmanız gereken sakin olmak ve düzenli nefes alımlarıyla kendinizi kontrol altında tutmaktır. Havayla dolan ciğerleriniz sayesinde su üstünde kalırsınız. Panikler ve hızlı nefes alırsanız ciğerlerinizdeki hava boşalacağından batarsınız. Kesinlikle akıntıya karşı yüzmeye çalışmayın! Yapacağınız en doğru yüzme şekli kıyıya paralel yüzerek akıntıdan çıkmaya çalışmaktır. Bunu yapamıyorsanız bırakın akıntı sizi çeksin bir süre sonra bu durum sona erecektir. Sonrasında yüzmeye çalışarak ya da yardım isteyerek insanların dikkatini çekmeye çalışın. Paniklerseniz boğulursunuz!.. Bir de dalgalı denizde bizim “Siya gitmek” dediğimiz dalgayla birlikte vücut sörfü yaparak, kıyıya sürüklenme hareketi var ki; eğlenceli olmakla zaman zaman tehlikeli durumlara sebep olan bu duruma da dikkat etmek gerekir. Eğer doğru zamanda dalgayı yakalayamazsanız, oluşacak RİP akıntısıyla dibe çekilme ihtimaliniz yüksektir.

Ya da dalganın üzerinize kırılması ihtimali, suyun içinde dönmenize ve yön algınızı kaybetmenize sebep olacaktır. Sonuç üzücü olabilir. Bu hareketi yapmamak veya dalgalı denizden uzak durmak en iyisidir. RİP akıntıları da dalgalı denizde oluştuğu için en tehlikeli denizdir. Dalgalı bir deniz bulanık da olacağından ve dibini de göremeyeceğinizden; yani bilinmeyenleri çok olacağından uzak durmakta fayda var. En önemlisi; yasak olan yerler dahil (Çünkü en fazla boğulma vakası yasağa rağmen en fazla denize girilen; iskele, balıkçı barınağı v.b. yerlerde meydana geliyor.), sahil boyunca tüm plaj ve olası denize girme noktalarında oluşturulacak “Can Simidi İstasyonları’dır”. Böylelikle gerçekleşen birçok boğulma vakasının önlenebilme ihtimali artacaktır. Hem yerel yönetimler, hem ilgililer, hem de bizler biraz daha ilgili ve dikkatli olursak birçok üzücü olayın önüne geçebiliriz... Herkese bol güneşli ve bol denizli bir yaz diliyorum...